Ponadczasowe meble, w które warto zainwestować

Meble tapicerowane, takie jak kanapy i fotele, w kolorach neutralnych lub pastelowych są idealnym rozwiązaniem dla tych, którzy cenią sobie wygodę i klasyczną stylistykę. Ponadczasowe są też drewniane stoły – o prostych kształtach – prostokątne lub okrągłe. To meble, które będą się świetnie prezentowały przez długie lata.

Jeśli chodzi o sypialnię, jednym z najważniejszych elementów jest łóżko, a wybór odpowiedniego modelu może mieć ogromny wpływ na styl całego pomieszczenia. Popularne są łóżka tapicerowane, które wprowadzają do sypialni wygodę i luksus i występują w ponadczasowych wariantach o minimalistycznej formie. Jeśli wybierzesz wariant w neutralnym kolorze i o prostych liniach, zyskasz mebel, który ma wszystkie cechy decydujące o nieprzemijalnym charakterze: jest praktyczny i uniwersalny, ma minimalistyczny sznyt i klasyczny kolor. Doskonałym towarzystwem dla takiego mebla będą drewniane lub bielone komody i szafy, które z upływem lat nie stracą uroku.

Cechy ponadczasowych mebli 

Chcąc mieć pewność, że kupione meble po pewnym czasie nie będą sprawiały wrażenia staromodnych, warto zwrócić uwagę na kilka kluczowych cech. Przede wszystkim na wnętrzarskim radarze ponadczasowych elementów są te o minimalistycznym designie: o prostych liniach i oszczędnej formie. Brak nadmiernych zdobień i charakterystycznych detali sprawia, że takie meble są uniwersalne i łatwo wpasowują się w aranżacje w różnych stylach. 

Kolejnym wyznacznikiem ponadczasowości jest kolorystyka. Biel, beż, szarość czy naturalne odcienie drewna nie wychodzą z mody i nie są podatne na szybkie zmiany trendów. Neutralne kolory mają też tę zaletę, że fantastycznie komponują się różnymi elementami wystroju wnętrza – nawet bardziej charakterystycznymi. Są gustowne, a elegancja nigdy nie traci na wartości. 

Obawiasz się, że ponadczasowość od monotonii oddziela cienka granica? Otóż meble, które nie wychodzą z mody, mają tę kluczową zaletę, że mogą być łatwo uzupełniane nowymi elementami dekoracyjnymi i akcesoriami, które odzwierciedlają najnowsze trendy. Nie musisz ich wykorzystywać do projektów, w których przez lata żaden detal nie ulegnie zmianie. Ponadczasowe meble to fantastyczna baza aranżacji, którą możesz bez trudu zaadaptować do najnowszych trendów.

Gdzie szukać ponadczasowych mebli?

Mebel, który jest odporny na dynamicznie ewoluującą modę to zazwyczaj wybór bezpieczny. O ile trendy i stylizacje mogą zmieniać się w szybkim tempie, ponadczasowe meble nie tracą na uroku i pasują do wielu aranżacji. Jednak gdzie szukać takich modeli?

Ponadczasowe i stylowe produkty oferują m.in. Salony Agata. W sklepie online znajdziesz wiele klasycznych mebli, które pomogą Ci stworzyć kompletną aranżację o nieprzemijalnym uroku. W jednym miejscu możesz kupić sofę, fotele, stolik i dekoracje, i bez wychodzenia z domu wykreować przestrzeń swoich marzeń.

Meble stylowe, retro, antyki i meble polskich projektantów

Pamiętajmy, że dobrym wyborem są również meble sprzed lat, które nawiązują do różnych stylów, np. skandynawskiego, retro czy art déco. Ich ponadczasowa elegancja sprawia, że ​​stanowią świetny wybór dla tych, którzy chcą stworzyć unikalną i stylową atmosferę w swoim mieszkaniu.

Ciekawą propozycją dla osób ceniących styl vintage i retro będą meble w stylu PRL polskich projektantów. Są solidne i potrafią wiele lat swoją unikalną estetyką urozmaicać każde wnętrze. 

Wyszukiwanie ponadczasowych mebli może być czasochłonne, ale efekt na pewno jest tego wart. Niezależnie od tego, gdzie szukasz, pamiętaj, aby wziąć pod uwagę swój gust i wybierać modele, które wpisują się w charakter Twojego domu. Bez wątpienia warto celować w prostotę i elegancję, które nie mają terminu ważności.

Hulajnoga elektryczna – czym różni się od tradycyjnej?

Na czym polega najważniejsza różnica pomiędzy standardowymi hulajnogami a tymi elektrycznymi? Chodzi o to, że w tych drugich znajduje się specjalny napęd elektryczny. Aby móc się nimi poruszać, nie musimy odpychać się nogą, co jest ogromnym ułatwieniem. Elektryczny silnik napędza hulajnogę, a naszym jedynym zadaniem jest kierowanie oraz używanie gazu i hamulca. 

Obecnie oferta producentów hulajnóg elektrycznych jest zróżnicowana. Regularnie pojawiają się kolejne modele, które mają odpowiadać potrzebom jak najszerszego grona klientów. Warto pamiętać o tym, że poszczególne hulajnogi elektryczne mogą się między sobą istotnie różnić. 

Po pierwsze: silnik

Elementem, który w największym stopniu decyduje o tym, jak będzie działała hulajnoga elektryczna, jest oczywiście silnik. Moc silnika wpływa na prędkość, możliwości w zakresie przyspieszania czy podjeżdżanie pod stromy podjazdy. Najbardziej podstawowe modele hulajnóg elektrycznych dedykowanych dorosłym są wyposażone w moc wynoszącą minimum 250 W. Dzięki temu można poruszać się nią z prędkością wynoszącą około 20 kilometrów na godzinę. 

Na rynku są również dostępne hulajnogi o mocniejszych silnikach, np. 350 W. Pozwalają one na mocniejsze przyspieszenie oraz są bardziej efektywne w trakcie podjeżdżanie pod strome podjazdy. Oferują też szybszą prędkość wynoszącą około 25 kilometrów na godzinę. 

Więcej cennych porad dla osób szukających hulajnogi elektrycznej można znaleźć na https://www.komputronik.pl/informacje/jaka-hulajnoga-elektryczna/. 

Na co jeszcze warto zwrócić uwagę w trakcie szukania odpowiedniej hulajnogi elektrycznej?

W trakcie wybierania odpowiedniej hulajnogi elektrycznej należy wziąć pod uwagę także szereg innych kwestii. Chodzi tutaj o:

• masę urządzenia – aby móc z łatwością przenosić hulajnogę, należy wybierać modele ważące maksymalnie 10 kilogramów, 
• opcja składania hulajnogi – jeśli hulajnogę łatwo można złożyć, nie będziemy mieli problemów z jej wygodnym transportem,
• oferowana prędkość – jeśli hulajnoga oferuje prędkość 20-25 kilometrów na godzinę, to w zupełności wystarczy to do poruszania się po mieście,
• zasięg, czyli liczba kilometrów, które można przejechać na jednym ładowaniu – im jest ta liczba większa, tym lepiej,
• maksymalne obciążenie – ograniczenia w zakresie masy użytkowników wynoszą 100, 120, 150 lub więcej kg,
• jakość wykonania – hulajnogi wykonane z materiałów wysokiej jakości posłużą nam dłużej. 

Z ofertami hulajnóg elektrycznych można zapoznać się na https://www.komputronik.pl/search-filter/17872/hulajnogi-elektryczne. 

Jazda na rowerze to sport, który jest bardzo ciekawą i zdrową formą aktywności fizycznej. Ponadto rower może również służyć nie tylko jako narzędzie do trenowania czy też rekreacji, ale jako środek codziennego transportu. Nie zmienia to jednak faktu, że dla wielu osób najprzyjemniejszą formą jazdy na rowerze jest kolarstwo górskie, które pozwala poczuć trochę adrenaliny, spędzić czas na łonie natury i jednoczenie znakomicie się przy tym bawić. Szukając odpowiedniego roweru do takich zastosowań, warto zdecydować się na kupno roweru elektrycznego MTB, który w wielu przypadkach będzie najlepszym wyborem. Przed podjęciem decyzji, należy jednak wiedzieć, czym charakteryzują się tego typu rowery, jakie rodzaje ram w rowerach MTB wyróżniamy i jaka rama będzie aktualnie najlepszym wyborem?

Czym charakteryzują się rowery elektryczne MTB?

Rowery elektryczne MTB to maszyny stworzone do zadań specjalnych, które nie boją się trudnego terenu i ciężkich warunków pogodowych. Ich konstrukcja została dokładnie przemyślana i zaprojektowana w taki sposób, aby zapewniać wysoki komfort, stabilność, bezpieczeństwo i płynność jazdy w terenie. Ogromny wpływ na te kwestie ma oczywiście geometria ramy w rowerze elektrycznym MTB, która pozwala na wygodne i płynne podjeżdżanie, natomiast na zjazdach zapewnia stabilność, zwinność i pewność prowadzenia. Nie bez znaczenia są również komponenty zastosowanie w tego typu rowerach, które stworzone są specjalnie z myślą o pracy w trudnym terenie i warunkach. Charakteryzują się one znacznie wyższą wytrzymałością i niezawodnością niż ich odpowiedniki stosowane np. w rowerach szosowych, miejskich itd. Są to ceny niezbędne do tego, aby sprostać każdym wyzwaniom, z jakimi musi mierzyć się rower elektryczny MTB w terenie. Napęd elektryczny pozwala czerpać dużo więcej przyjemności z jazdy, pokonywać znacznie więcej kilometrów i jednocześnie sprawiać, że słabsza kondycja nie będzie już nas ograniczać.

Rodzaje ram w rowerach MTB

Rowery elektryczne MTB to jednoślady przystosowane do jazdy w terenie i takie jest właśnie ich główne zastosowanie. Ten styl jazdy może się jednak nieco różnić w zależności od tego, czy preferujemy szybką jazdę w mało wymagającym terenie, podjazdy, czy też wolimy poczuć więcej adrenaliny i spędzić większość czasu na zjeżdżaniu po dzikich lub też przygotowanych trasach. Tak duża różnorodność w dziedzinie kolarstwa górskiego sprawiła, że konieczne było stworzenie różnych rodzajów ram rowerowych, które będą dostosowane do wymagań poszczególnych grup rowerzystów górskich. Z tego też względu wyróżnić można tutaj podział na ramy hardtail oraz full suspension, a także inne podkategorie, które odnoszą się do odmian kolarstwa górskiego takie jak np. XC, czyli cross-country, trail, enduro czy downhill.

Ramy hardtail to sztywne konstrukcje, które nie zawierają żadnych elementów amortyzacji. Stosuje się je najczęściej w modelach wyposażonych w przednią amortyzację lub takich, które nie posiadają jej w ogóle. Rowery hardtail sprawdzą się najlepiej wszędzie tam, gdzie liczy się szybkość i niskie opory toczenia.

Ramy full suspension to konstrukcje amortyzowane, przez co rower budowany na takiej ramie będzie mógł tłumić nierówności na obu kołach jednocześnie, dzięki czemu jazda będzie znacznie płynniejsza i bardziej komfortowa. Rowery full suspension, przeznaczone są do najbardziej wymagających odmian kolarstwa górskiego, a swoje zalety pokazują szczególnie na zjazdach.

Najlepsze ramy do jazdy MTB 2022

Szukając odpowiedniej ramy do roweru elektrycznego na zimę 2022 ciekawym rozwiązaniem będą zarówno modele typu hardtail, jak i full suspension. Dla osób szukających uniwersalnego rozwiązania optymalnym wyborem mogą być rowery elektryczne MTB Cube lub Haibike, a w szczególności modele Cube Hybrid lub Haibike HardNine i HardSeven. Dla osób szukających mocniejszych wrażeń i lubiących bardziej wymagającą i agresywniejszą jazdę najlepszym rozwiązaniem będzie zakup ramy typu full suspension, która zapewni dużo więcej możliwości podczas jazdy. Modelem, na który warto zwrócić szczególną uwagę jest Orbea Wild, czyli konstrukcja stworzona specjalnie z myślą o najbardziej wymagających rowerzystach.

Burza mózgów definicja

W 1948 roku Alex Faickney Osborn wpadł na pomysł, aby umieścić w jednym pomieszczeniu grupę ludzi i skłonić ich do wspólnego rozmyślania nad rozwiązaniem zadanego im problemu, taki rodzaj eksperymentu psychologicznego. Doszedł on do wniosku, że kilka osób zastanawiających się jednocześnie nad tym samym zagadnieniem, szybciej dojdzie do rozwiązania danego problemu, niż gdyby pracowała nad tym jedna osoba. Tym samym miało miejsce zrealizowanie pierwszej w historii burzy mózgów.

Na czym jednak dokładnie polega burza mózgów i jak można określić jej definicje? Jest to sytuacja, w której poprzez zastosowanie określonego rodzaju zasad usunięte zostają zahamowania psychiczne. Dzięki czemu ludzie mogą zacząć myśleć swobodniej i poruszać się po obszarach do tej pory dla siebie niedostępnych. Co umożliwi im generowani rozwiązań i pomysłów niedostępnych w innych okolicznościach. Głównym założeniem burzy mózgów jest generowanie pomysłów przez każdego uczestnika, z zastrzeżeniem zakazu ich krytykowania. Następnie po zgromadzeniu określonej ilości danych, następuje ocena pomysłów i wyselekcjonowanie tych najlepszych z zamiarem użycia ich i wprowadzenia w życie.

Co jest potrzebne do przeprowadzenia burzy mózgów?

Jeśli chce się przeprowadzić burze mózgów, pamiętać trzeba, że nie wystarczy zebrać kilku osób i debatować nad jakąś sprawą. Skuteczna burza mózgów wymaga zastosowania określonego zbioru zasad i przeprowadzenia konkretnych czynności. W innym wypadku okaże się ona po prostu nieskuteczna.

Do przeprowadzenia burzy mózgów niezbędne będzie spełnienie kilku czynników. Najważniejszy jest oczywiście problem. Zagadnienie, którego dotyczyć będzie burza mózgów. Oczywiście w warunkach bojowych zawsze jest narzucony z góry, lecz dla treningu trzeba sobie jakiś znaleźć samodzielnie. Następnie potrzebujemy uczestników. Najlepiej, jeśli nasz zespół do przeprowadzenia burzy mózgów będzie liczył sobie od 5 do 10 osób. Zaleca się równomierny podział na mężczyzn i kobiety, z udziałem eksportów w dane dziedzinie i całkowitych laików. Dla możliwie najlepszego rezultatu pracy grupy zaleca się, aby była ona możliwie najbardziej zróżnicowana pod względem doświadczenia zawodowego, lecz również zajmowanych stanowisk w firmie. Ostatnim etapem formowania grupy zajmujące się burzą mózgów, jest wyznaczenie lidera. Człowieka, który zajmować się będzie przestrzeganiem zasad realizowania burzy mózgu i koordynującego prace

Burza mózgów etapy

Jakich zasad należy się trzymać podczas przeprowadzania burzy mózgów? Co należy przedsięwziąć, aby była ona skuteczna i efektywna?
Przede wszystkim lider musi przedstawić grupie zagadnienie, z którym będzie się musiała zmierzyć. Musi to zrobić w sposób bardzo jasny i niedający powodów do wątpliwości. Jeśli problem tego wymaga, zaleca się przybliżenie go, np. udając się do miejsca, które pomoże zrozumieć naturę problemu.

Następnie grupa formuje się w półkolu i rozpoczyna analizowanie problemu. Ważne jest, aby każdy uczestnik po kolei przedstawiał swoje pomysły, koncepcje i przemyślenia dotyczące zadanego problemu. Co bardzo ważne, wszystkie pomysły są dobre. Nawet te najbardziej szalone, niedorzeczne czy też z pozoru tylko zupełnie niepotrzebne. Liczy się to, aby powstało możliwe najwięcej pomysłów i przemyśleń. Pod żadnym pozorem nie można dopuścić do krytykowania czyichś pomysłów. Mają one stać się niezależne i stanowić podwalinę do generowania kolejnych pomysłów u pozostałych członków grupy. Ostatnim etapy burzy mózgów jest notowanie przez cały czas powstających pomysłów, najlepiej robić to na tablicy lub flipcharcie, tak aby każdy miał do nich swobodny dostęp. Tym zadaniem oczywiście zajmuje się lider grupy. Na tym etapie następuje analiza zgromadzonych pomysłowo, ich weryfikacja i łączenie, aby wydobyć z nich rozwiązanie postawionego na samym początku problemu.

Bardzo ważne w przypadku burzy mózgów jest to, aby nie trwała ona zbyt długo, ponieważ tak intensywne doświadczenie może spowodować duże zmęczenie i członków zespołu. Przyjmuje się, że dobrym czasem, w którym powinna być zrealizowana burza mózgów, to od pół godziny do godziny.
Podsumowując, najważniejsze zasady burzy mózgów to

• brak krytyki pomysłów. Analiza i ocena następuje dopiero na samym końcu,
• powstawanie możliwie największej ilości pomysłów. Im ich więcej, tym lepiej,
• szalone i niedorzeczne pomysły są równie ważne, a może i ważniejsze niż te tradycyjne i standardowe,
• modyfikowanie, łączenie i wykorzystywanie w inny sposób pomysłów zaproponowanych przez innych uczestników.

Co powoduje, że burza mózgów jest tak skuteczna?

No dobrze, przeprowadziliśmy burze mózgów. Sformowaliśmy grupę, wyznaczyliśmy lidera i zadaliśmy problem. Istnieje duże prawdopodobieństwo, że nasza grupa z większym lub mniejszy trudem, lecz jednak dany problem rozwiązała. Dlaczego tak się stało? Jaki jest powód, dla którego burza mózgów jest tak skuteczną metodą?

Zasługą takiego stanu rzeczy jest rozluźnienie i rozbawienie uczestników. Praca realizowana jest poprzez zabawę, która wyzwala kreatywność. Następuje zniechęcenie do krytykowania, co jeszcze bardziej sprzyja nieskrępowanej lawinie pomysłów. Często niepotrzebnych, niedorzecznych i szalonych, lecz jako całość tworzących zbiór powstających możliwości i solucji, ostatecznie rozprawiających się z zadanym problemem.

A może w pojedynkę?

Zasadne staje się pytanie, czy da się burze mózgów przeprowadzić w pojedynkę? Przecież nie zawsze ma się przy sobie grupę znajomych lub współpracowników, z którymi możemy spróbować wspólnie rozwiązać aktualnie istniejący problem.

Co prawda pierwotne założenie burzy mózgów opiera się na kreatywnym pobudzaniu się wzajemnie w grupie, jednak burzę mózgów da się wykonać również samodzielnie. W tym celu należy, podobnie jak w przypadku wersji grupowej, narzucić sobie temat, znaleźć fakty, informacje i pomysły dotyczące danego problemu i po kolei je spisywać. Nie oceniaj żadnych swoich pomysłów. Wszystkie są dobre. Myśl nad kolejnymi, spisuj je i daj się ponieść lawinie myśli i możliwych rozwiązań. Na koniec oczywiście pozostaje przeprowadzenie analizy i powstanie rozwiązania.

Zalety i wady burzy mózgów

Jakie konkretnie zalety i wady posiada technika burzy mózgów? O czym należy pamiętać, gdy zechce się ją przeprowadzić i liczyć na pomoc w realizacji tego zadania?
Zdecydowanie do największych zalet burzy mózgów zaliczyć można:

• możliwość powstawania w bardzo szybki sposób, często bardzo dobrych pomysłów,
• powoduje znaczny wzrost kreatywności,
• wprowadza równość w grupie,
• zwiększa potencjał grupy,
• znacznie poprawia relacje pomiędzy pracownikami i członkami grupy.

Niestety jak w przypadku każdej innej metody tak i również burza mózgów ma pewne wady. Trzeba zwrócić na nie szczególną uwagę podczas chęci jej przeprowadzania.

Zdecydowanie największą wadą stosowania burzy mózgów jest możliwość spadku motywacji u pracowników. Z uwagi na to, że sukces i rozwiązanie problemu nie leży w gestii osobistej każdego z nich, tylko do grupy jako całości, pracownicy mogą nienależycie się przykładać do procesu burzy mózgów. Dodatkowo może powstać u pracowników lęk przed krytyczną oceną. Lub lęk przed wyśmianiem zaproponowanych pomysłów, co wpłynąć może na zablokowanie się konkretnego pracownika i członka grupy

Dlaczego burza mózgów czasem nie zdaje rezultatu?

Pomimo tego, że burza mózgów oceniana jest jako jeden z najlepszych sposobów na kreatywne poradzenie sobie z nawet najtrudniejszymi zagadnieniami, to jednak w wielu przypadkach okazuje się ona zupełnie nieskuteczna. Czy problem tkwi w tym, że burza mózgów jest nieskuteczna sama w sobie? Może nie jest jednak tak dobrym rozwiązaniem? A może po prostu była źle zrealizowana? Jak się okazuje, najczęściej poprawną odpowiedzią jest właśnie ta ostatnia.

Najczęściej źródłem niepowodzenia burzy mózgów jest nieprawidłowo zadane pytanie i postawiony problem. W przypadku niejasnego wyznaczenia problemu i celu grupy przez lidera nie ma co oczekiwać skutecznej jej pracy. Często w tym aspekcie w ogóle nie pojawia się jasno wytyczony cel, co powoduje, że grupa swoimi pomysłami nie może zmierzać do jego rozwiązania.

Często źródłem braku rozwiązania podczas przeprowadzania burzy mózgów jest zbyt mało udostępnionego czasu lub też zbyt okrojone przygotowanie. Trudno pracować nad czymś, jeśli nie ma się zapewnionych podstawowych informacji, czy też odpowiedniego zapasu czasu, na możliwość wygenerowania z siebie kreatywnych pomysłów. Praca pod naporem limitu czasu nie sprzyja kreatywności. Stres jest najgorszym, co może się przydarzyć podczas burzy mózgów.

Czy warto realizować burzę mózgów?

Burza mózgów jest znakomitą techniką, która w ciągu ostatnich prawie 70 lat przyczyniła się do rozwiązania ogromnej ilości problemów. Przez ten czas powstało wiele jej odmian. Podobnych, często lepszych lub niewiele gorszych technik, które na niej bazowały.

Znając zasady, wady, zalety, a także możliwości burzy mózgów, czy można by ją polecić? Czy warto ją realizować i dzięki niej rozwiązywać problemy? Zdecydowanie tak, ponieważ burza mózgów to niesamowita technika, która jak żadna inna sprzyja kreatywności, tak bardzo potrzebnej do powstawania nowych, nieszablonowych pomysłów. Dzięki niej możliwe jest wykrzesanie z pracowników ukrytego w nich potencjału i możliwości, o których być może nawet oni sami sobie nie zdawali sprawy. Dzięki burzy mózgów możliwe jest stworzenie niezwykle zgranego i skutecznie współpracującego ze sobą zespołu. Nie tylko w czasie jej realizacji, lecz również później, przy codziennej żmudnej pracy. Dzięki burzy mózgów każdy pojedynczo, jak i całościowo jako grupa, pracownicy mogą poczuć się wyjątkowi, docenieni, a przede wszystkim skuteczni i usatysfakcjonowani w realizacji swojej pracy

Co to jest skala Beauforta?

Jest to skala, jakiej używa się do określenia siły wiatru. Znany symbol „B” oznacza natężenie wiatru. Ocenia się je poprzez obserwację stanu powierzchni morza. Czasami też analizuje się sposób zachowywania się obiektów i przedmiotów na lądzie.

Skala Beauforta – pdf do pobrania

Jak mierzy się siłę wiatru w skali Beauforta?

Podczas oceny siły wiatru nie używa się żadnych przyrządów. Siłę podaje się poprzez obliczenia z wykorzystaniem prędkości wyrażonej w węzłach. Czasem sugestie co do wysokiego współczynnika wskazują już same latające obiekty, np. zwierzęta.

Historia skali Beauforta

Skalę Beauforta opracował irlandzki hydrograf i pracownik floty brytyjskiej – Francis Beaufort. W 1806 roku stworzył on wskazówki dla żeglarzy co do utrzymania odpowiedniej sterowności. Dopiero później skala zaczęła być używana do oceny prędkości wiatru.

Skala Beauforta a żeglarstwo

Pod koniec lat 30. XIX wieku skala zaczęła być powszechnie stosowana przez żeglarzy i marynarzy. Znajdowała się w wielu zapisach dzienników okrętowych, w tym również tej floty królewskiej. Na lądzie zaczęto jej używać około 20 lat później.

Skala Beauforta – stosowanie na lądzie

Od kiedy skalą zaczęto się posługiwać także na ladzie używano jej, by mierzyć liczbę obrotów anemometrów. W takiej formie używa się jej od 1932 roku. Do dziś jest popularna w meteorologii.

Skala Beauforta a inne skale pomiaru sił wiatru

Obecnie, oprócz skali Beauforta używa się też skali Saffira – Simpsona. Co ciekawe, pod koniec lat 50. ubiegłego wieku Międzynarodowy Komitet Meteorologiczny rozszerzył skalę Beauforta. Obecnie posiada ona 17 stopni.

Skala Beauforta a tablice Światowej Organizacji Meteorologicznej

Obecnie siła wiatru, podawana zgodnie ze skalą Beauforta wynosi od 0 do 12 B. Takie wartości odnoszą się do oceny powierzchni morza. Najmniejsza jest wówczas, gdy tafla wody jest gładka. Z kolei największa – gdy pojawiają się olbrzymie fale, piana i białe bryzgi.

Ubiór a religia – dlaczego wierzący chcieli lub musieli się wyróżniać?

Zawsze tam, gdzie wykształcały się wierzenia w sferę duchową, wcześniej czy później pojawią ludzie, który uważają się za bardziej wtajemniczonych. Niezależnie, czy rzeczywiście grupa kapłanów – bo o niej tutaj mowa – jest naznaczona łaską obcowania ze sferą duchowości. Czy tylko prawo takie sobie uzurpuje, trzeba przyznać, że, w dużej mierze stanowi ona nośnik kultury, tradycji i zwyczajowości.

Nie tylko religia jest przekazywana przez kapłanów, kierujący grupą wiernych, ale także ogromna przenikająca się z nią otoczka kulturowa. Kultura bowiem, czy tego chcemy, czy nie, zawsze współistnieje wraz z religią, częstokroć przenika ją i współtworzy. I odwrotnie, religia ją wzbogaca, daje jej bodźce do rozwoju i różnorodności kulturowej. Tak też jest z przestrzenią – jakby to określili etnografowie – kultury materialnej. Przed rewolucją technologiczną, kiedy nikt nie myślał o masowej produkcji i komercjalizacji mody, ubiór był przypisany do danej grupy społecznej. Stanowił odzwierciedlenie statusu społecznego jego nosiciela, mówił dużo o miejscu w hierarchii społecznej. A lecz był o wiele mniej zmienny niż stylizacje w dzisiejszych czasach.

Podobnie elementy ubioru , mówiły bardzo dużo o tym, jaka religia i kultura jest dominująca w jego kręgu. Przykładowo, wierzący chrześcijanie już od wczesnych wieków średnich, gdy pielgrzymowali przez całą Europę na Drodze Św. Jakuba przypinali charakterystyczne muszle, znalezione na hiszpańskich, galicyjskich brzegach Atlantyku. Były one żywym świadectwem, iż pątnicy odbyli długą, wyczerpującą i nierzadko pełną niebezpieczeństw wędrówkę do Santiago de Compostella. Z czasem muszla stała się w chrześcijańskiej Europie znakiem rozpoznawczym pielgrzymów wszelkiego autoramentu.

Tak samo jest z elementami ubioru w Judaizmie. Judaizm wykształcił przez tysiąclecia swą własną obrzędowość, niezwykle ważną kulturę pisaną oraz zespół uniwersalnych norm zachowania osoby wierzącej. A także ścisłe przepisy, zmuszające wiernych do konkretnych wyborów odzienia.

Od nakazów specjalnego ubioru dla Żydów do jarmułki

Takim elementem stroju, wyróżniającym Żyda prawowiernego i miłującego Boga, jest z pewnością kawałek materiału, który znamy pod określeniem – jarmułka. Rzecz jasna strój pobożnych członków reprezentujących naród wybrany, nie pozostawał niewzruszony na bodźce kulturowe. Plemiona semickie doświadczały w czasie swej burzliwej historii wpływów zarówno na terenach Bliskiego Wschodu, jak i w Europie. Ubiór ewoluował, podobnie jak i nakazy religijne tworzone przez ludzi mu ówczesnych. W jednym stuleciu nosiło się, co nierzadko kilka wieków wcześniej uznawało się za niemalże bezbożne. Ale to już wątek na inne rozważania, będący elementem szerszej dyskusji w oparciu o Judaizm i jego barwne dzieje.

Drugim ważnym atrybutem stroju żydowskiego (jego immanentną cechą) jest regionalizm. Mimo, iż Żydów łączył Judaizm, a zwłaszcza jego podstawowe święte księgi. To gdybyśmy w czasach np. wczesnej nowożytności postawili obok siebie Żyda Aszkenazyjskiego i Chasyda, to odmienności byłyby spore. Wynikły one z odmiennej kultury „opływającej” (wg. badacza religii Eliade Mircea) skupiska Żydów w danym państwie.

Narzucone odróżnienie wiernych

W każdym z tych środowisk, mieszkańcy wyznający Judaizm tworzyli, nawet niewielkie, środowisko, w którym pojawiły się elementy, znaki wyróżniające. Nierzadko były narzucane Żydom przez władców chrześcijańskich lub muzułmańskich, którym mało podobało się, iż Żydzi mieszają się z „wiernymi”. Pierwsze takie „oznakowanie” Żydów zarządzili w swym państwie kalifowie Damaszku, a potem Bagdadu. Były to charakterystyczne ciemnożółte (miodowe) czapki, szarfy-pasy, kapelusze. Dzięki tym zabiegom prawowiernym muzułmanom łatwiej było odróżnić „niewiernych” np. gdy stykali się z nimi na targu. Ta, dosyć nieprzyjemna, segregacja w swym zamierzeniu nie miała wyłącznie prowadzić do poniżenia przedstawicielu rodu Dawida. Lecz rozpoznać tych, którzy jako „niewierni” zgodnie z prawem muzułmańskim mieli być obłożeni dodatkowymi, dosyć dotkliwymi podatkami.

Chrześcijanie nie pozostali w tyle za kalifami potężnej dynastii Abbasydów. Bowiem już w roku 1215 Sobór Laterański zobowiązał społeczności żydowskie zamieszkujące chrześcijańską Europę, by nosiły stroje inne, niż większość chrześcijańska. Wśród uszczegóławiającego opisu pojawia się zalecenie noszenia specjalnych kapeluszy. Od nich jeszcze dosyć daleko do interesującej nas jarmułki. Ponieważ w średniowieczu jedynie Żydzi przebywający nadal na terytorium Palestyny nosili coś na kształt jarmułki.

Owa bliskowschodnia jarmułka była najczęściej okrągłym przykryciem głowy i – uwaga – jej zakładanie nie było podyktowane nakazami Tory. Ponieważ owa takowych nie narzucała (Talmud, i owszem), ale raczej wywodziło się z regionalnego zwyczaju okazywania szacunku. Poza tym, kapłani nakładali nakrycie głowy w trakcie uroczystości religijnych, jako wyraz skromności i poddania bóstwom.

Jarmułka i jej bliskowschodnie dzieje w kilku zdaniach

Zanim przejdziemy do analizy określenia jarmułka, zatrzymajmy się nad chwilę nad innym terminem określającym to nakrycie głowy. Kipa (lub kumta, kopel), bo tak brzmi „kopuła” w języku hebrajskim, to po prostu inna nazwa jarmułki. W tradycji talmudycznej wywodzi się ją jest z nakryć głowy kapłanów asyryjskich i babilońskich, a potem i wspomnianych powyżej kapłanów Izraela. Traktowana była jako wyraz szacunku wobec Najwyższego, okazywany obowiązkowo przez tych, którzy w bezpośredniej bliskości Boga przebywali najczęściej. A więc w świątyni, w szkole religijnej, w trakcie przewodzenia procesjom, uroczystościom ofiarnym. Termin jarmułka pojawia się wraz z zamianą władców Bliskiego Wschodu.

Od połowy XI wieku, gdy słabną kolejne kalifaty arabskie, z obszarów Azji Centralnej przybywają Turkowie Seldżuccy. Bardzo szybko podbijają Persję, a potem tereny arabskie, by na końcu osiąść w Anatolii terenach dzisiejszej Turcji. Od podbitych ludów przejmują zwłaszcza religię, mieszając obyczajowość arabską, że swoją tradycją – plemion koczowniczych. Utrzymali oni oczywiście większość praw, związanych z ludnością nieislamską i małe czapeczki, noszone przez Żydów nazwali „jahmurłuk”, czyli „kaptur” lub „daszek chroniący przed deszczem”. Jakkolwiek są uczeni talmudyczni, którzy utrzymują, iż słowo jarmułka pochodzi z języka staro aramejskiego i oznacza mniej więcej „tego, który boi się Boga”.

Jak się właściwie nosi jarmułkę?

Przez kolejne stulecia Żydzi z nakrycia głowy hańby uczynili znak rozpoznawczy i wyraz szacunku wobec Boga. Jarmułka towarzyszyła Żydom bardziej liberalnym, którzy mieszkali w dużych europejskich aglomeracjach i na co dzień nie nosili nakrycia głowy. Natomiast jarmułka pojawiała się na ich głowach w dniach szczególnych, takich jak śluby, bar micwy, wizyty w synagodze, pogrzeby. Natomiast jarmułka na głowach Żydów ortodoksyjnych lub Chasydów(np. chabad lubawicz ) praktycznie była cały czas, ortodoksi noszą ją pod kapeluszem, tak by przypadkiem po zdjęciu kapelusza nie pozostać z odkrytą głową. Chasydzi z Europy Środkowej zamiennie lub jednocześnie z jarmułką noszą od wieków charakterystyczny tzw. „sztrajmel” (zwany też: sztrajmł, sztrejmł), z jidysz – futrzana czapka.

Co ciekawe owa „lisia czapa” pojawiła się w żydowskim, chasydzkim stroju, jako wyraz oddziaływania staropolskiej kultury szlacheckiej I Rzeczypospolitej, gdzie każdy szlachciura musiał takowe nakrycie głowy mieć. Tak więc Żydzi chasydzcy bardzo chętnie ów fragment ubioru szlacheckiego włączyli do swego codziennego. Natomiast wśród Żydów ortodoksyjnych był on obowiązkowy zwłaszcza wśród rabinatu. Wspominamy o tym, bowiem pod owym ogromnym futrzanym okręgiem zazwyczaj noszona jest jarmułka.

Jarmułka dzisiaj

Dziś jarmułka noszona jest nie tylko przez środowiska rygorystyczne pod względem religijnym. Lecz także przez Żydów o poglądach lewicowych, którzy chcą tym zamanifestować swój związek z państwem Izrael. Żydzi chasydzcy noszą jarmułki uszyte z aksamitu i najczęściej czarne, z kolei Żydzi o poglądach prawicowych (syjonistycznych) noszą jarmułki dzianinowe, koronkowe lub wydziergane na szydełku. Te ostatnie nierzadko są kolorowe, z odniesieniami do Tory (np. z lwem Judei, Gwiazdą Dawida), a koronkowe potrafią być prawdziwym dziełem sztuki, o czym mogą się przekonać odwiedzający stoiska żydowskich rzemieślników w Jemenie lub Iranie.

W związku z tym, iż zasadnicza służba wojskowa jest obowiązkowa w Izraelu dla wszystkich (oprócz „charedim” czyli ortodoksów i deklarujących przynależność do narodu palestyńskiego) powstały także specjalne wersje jarmułek dla młodych żołnierzy – oczywiście w kolorach maskujących i z trwałych materiałów! Wydawać się może to nieco dziwne, ale z noszeniem tak niewielkiego nakrycia głowy Żydzi nie mają najmniejszego problemu. Jarmułkę przytrzymuje się na głowie za pomocą zwykłych wsuwek do kobiecych włosów lub też spinek „zamontowanych” wewnątrz jarmułki.

Mizofobia – to w czym tkwi problem?

Pojęcie mizofobii zostało wprowadzone przez przez Williama A. Hammonda w 1879 roku. I jak już zostało na wstępie powiedziane, mizofobia to strach przed zetknięciem się z różnego typu zarazkami. Wówczas osoby dotknięte chorobą nie potrafią racjonalnie ocenić zagrożenia podczas codziennych sytuacji z udziałem zarazków. Mizofobik podejmuje liczne działania zmierzające do uniknięcia zakażenia, a więc dezynfekcji swojego ciała czy też otoczenia, w którym przebywa. Nieadekwatny do realnego zagrożenia lęk nie pozwala mu normalnie funkcjonować. Osoby cierpiące na germofobię ciągle odczuwają potrzebę czyszczenia przedmiotów, robienia prania, mycia rąk czy kąpania się kilka razy dziennie. Jednym słowem obsesyjnie dbają o czystość.

Jak zachowują się chorzy na mizofobię

Poza tym w celu uniknięcia zakażenia mizofobik:

• stroni od miejsc uznawanych za skupiska zarazków (np. nie korzysta z publicznych toalet czy komunikacji miejskiej);
• nie chce dzielić się z innymi osobistymi rzeczami;
• unika kontaktu fizycznego z innymi osobami;
• boi się zarażenia od dzieci;
• wystrzega się tłumów i zwierząt.

W konsekwencji ciągłego strachu przed zakażeniem chory nie może normalnie pracować zawodowo, wycofuje się z życia społecznego oraz izoluje od ludzi, co w dalszej kolejności prowadzi do zaburzeń snu, dolegliwości bólowych, adehodonii (niezdolności do odczuwania przyjemności) i depresji.

Osoby borykające się z mizofobią podczas zetknięcia się z zarazkami oraz wystąpienia potencjalnego, w ich mniemaniu, zagrożenia zakażeniem się, reagują paniką i mogą doświadczonych somatycznych objawów takich, jak:

• podwyższone tętno;
• kołatanie serca;
• zawroty głowy;
• nudności;
• płytki oddech;
• duszności;
• ucisk w klatce piersiowej;
• zaburzenia mowy i postrzegania;
• szczękościsk;
• utrata przytomności;
• suchość w ustach;
• zaburzenia równowagi;
• wzmożone napięcie mięśniowe;
• drżenie kończyn.

Przyczyny występowania mizofobii

W naszym codziennym otoczeniu różnego typu zarazki są czymś naturalnym i nasz układ immunologiczny doskonale sobie z nimi radzi. Dbałość o higienę oraz unikanie kontaktu z zarazkami powinno być racjonalne. Funkcjonowanie w sterylnych warunkach obniża naszą odporność i sprawia, że jesteśmy bardziej narażeniu na różnego typu infekcje. Na przykład zbyt częste mycie rąk czy ciała prowadzi do uszkodzenia naturalnej bariery ochronnej skóry i może wiązać się z wystąpieniem uciążliwych zmian czy ran na jej powierzchni.

Znajdujące się w naszym otoczeniu bakterie, zarazki nie powinny stanowić więc obsesyjnego strachu o własne zdrowie. Jednak jeśli taki występuje, psychologia określa go mianem mizofobii, w której lęk pojawia się z przyczyn zarówno biologicznych, jak i psychospołecznych. Najczęściej jest on wywoływany czynnikami neurochemicznymi oraz dziedzicznymi. Choroba może być związana z urazami mózgu czy też nadaktywnością ciała migdałowatego. Ponadto mizofobia może pojawić się w wyniku silnych oraz traumatycznego przeżycia – np. przebytej chorobie zakaźnej, molestowania seksualnego. Ryzyko pojawienia się germofobii wzrasta również kiedy przypadki różnego typu fobii występowały w najbliższej rodzinie chorego.

Mizofobia – jak sobie z nią radzić?

Przede wszystkim nie należy zwlekać z wizytą u specjalisty. Im wcześniej zacznie się proces walki z lękiem, tym lepiej dla chorego. Zbyt długie pielęgnowanie w sobie fobii może doprowadzić do poważnych stanów depresyjnych, utrudniających terapię. Tak naprawdę jest dostępnych kilka sposobów leczenia mizofobii. Ich wybór zależy w dużej mierze od stopnia natężenia lęku oraz indywidualnych cech danego chorego. Najczęściej germofobię leczy się za pomocą:

• psychoedukacji – stosowanej w celu lepszego zrozumienia swojego stanu zdrowia psychicznego, co z kolei pozwala znacznie lepiej radzić sobie z chorobą; jest swego rodzaju treningiem pacjenta dostarczającym mu narzędzi do kształtowania w sobie prawidłowych nawyków i zachowań, radzenia sobie z kryzysami czy rozwiązywania problemów;
• psychoterapii – (terapii poznawczo-behawioralnej) – mającej na celu przede wszystkim zmianę irracjonalnych reakcji lękowych na prawidłowe schematy myślenia i działania, dzięki czemu rośnie samoświadomość chorego, która z kolei pozwala mu uzyskać samokontrolę nad swoim zachowaniem;
• farmakoterapii – najczęściej przy użyciu leków antydepresyjnych z grupy SSRI, czyli selektywnych inhibitorów zwrotnego wychwytu serotoniny;
• metodami mieszanymi (np. psychoterapii połączonej z farmakoterapią).

Trzy metody leczenia fobii

Warto jeszcze podkreślić, że w ramach psychoterapii stosowane są przez psychologów zwykle trzy metody leczenia fobii:

• metoda implozywna (zanurzenia) – opierająca się na teorii warunkowania klasycznego przyjmującego, że wygaszenie reakcji (np. lękowej) następuje wówczas gdy dochodzi do kontaktu z bodźcem warunkowym i jednocześnie nie pojawia się bodziec bezwarunkowy; polega więc na wyobrażaniu sobie sytuacji wywołujących lęk bez podejmowania prób ucieczki, przez co metoda ta modyfikuje zachowania chorego poprzez pozbawienie wzmocnień za zachowania niepożądane;
• metoda modelowania – polega na obserwowaniu przez chorego osoby niedotkniętej fobią w sytuacjach, które budzą w nim lęk w celu wykształcenia w sobie prawidłowych wzorców zachowań;
• metoda systematycznej desensytyzacji – dzięki niej chory przestaje unikać sytuacji wywołujących u niego irracjonalny lęk i polega na wywoływaniu u pacjenta, pozostającego w głębokiej relaksacji, wyobrażenia kolejno szeregu bodźców i sytuacji powodujących lęk tak długo aż przestają one wywoływać strach; w ostanom czasie na popularności zyskuje desensytyzacja „in vivo”, a więc oswajanie z lękiem poprzez sytuacje i bodźce występujące bezpośrednio w naturalnych warunkach, a nie jedynie w wyobraźni chorego (a badania wykazują, że u 80% osób poddanych tej metodzie, zauważono odpowiedź terapeutyczną).

Mizofobia – inne metody pomocy

Nie bez znaczenia jest również własna edukacja i szukanie wsparcia pośród osób borykających się z mizofobią czy też innymi fobiami. W radzeniu sobie z lękiem pomocna jest na przykład wiedza dotycząca bakterii i ich naturalnej roli w środowisku człowieka czy też wymagań odnoszących się do codziennej higieny. Dzięki temu znacznie łatwiej dokonać oceny własnych zachowań i weryfikacji ich z zaleceniami lekarzy czy terapeutów. Warto również poszukać wsparcia, by nie czuć się osamotnionym w chorobie. Na fobie specyficzne, takie jak choćby mizofobia, cierpi wiele innych osób. Osoby te chętnie dzielą się swoimi doświadczeniami i udzielają cennych wskazówek dotyczących radzenia sobie z różnego typu lękami. Warto więc nawiązać z nimi kontakt, a przede wszystkim nie wolno wstydzić się swoich fobii i mówić o nich rodzinie i przyjaciołom.

Wizyta u specjalisty, zajmującego się zawodowo leczeniem fobii, nie jest także żadnym powodem do wstydu, a właściwą drogą do opanowania swoich irracjonalnych lęków. Chcąc poradzić sobie z własnymi fobiami, trzeba działać na różnych płaszczyznach. Ponieważ to właśnie kompleksowa terapia jest najbardziej skuteczna oraz pozwala na nowo i w pełni cieszyć się z życia. Niestety wciąż, pomimo powszechności problemu, tylko niektórzy chorzy decydują się na terapię. Są to najczęściej osoby, którym fobia uniemożliwia normalne funkcjonowanie. Przyjmuje się, że nawet 85% chorych nigdy nie skorzysta z dostępnych metod leczenia

Znane osoby cierpiące na mizofobię

Tak naprawdę specjaliści zdiagnozowali już kilkaset rozmaitych fobii (zaburzeń nerwicowych) i z pewnością odkryją jeszcze wiele innych. Cierpi na nie około 8-12% ludzi (w USA 5,1 – 21,5% Amerykanów według badań NIMH), a ich występowanie jest zależne od wielu uwarunkowań danego regionu świata.

Fobie specyficzne to tylko pewna część tej grupy zaburzeń nerwicowych. Jak zostało powiedziane na wstępie, z fobiami specyficznymi boryka się około 20% społeczeństwa. Ponadto warto podkreślić, że schorzenia te należą do najczęściej występujących zaburzeń psychicznych. W przypadku kobiet są one na pierwszym miejscu, u mężczyzn na drugim, zaraz po nadużywaniu substancji psychoaktywnych.

Wiele znanych osób przyznaje się do swoich fobii. Wśród osób cierpiących na mizofobię należy wymienić takie postacie, jak:

• Howie Mandel – celebryta, kanadyjski aktor, scenarzysta, producent, członek jury America’s Got Talent;
• Jennifer Lawrence – amerykańska aktorka, nominowana do wielu nagród (m.in. Oskar, Złoty Glob, BAFTA, Saturn), z których część wygrała – otrzymała Oskara za najlepszą aktorkę pierwszoplanową za film „Poradnik pozytywnego myślenia”;
• Eddie Murphy – amerykański aktor filmowy i głosowy, reżyser, producent, komik i wokalista, członek Amerykańskiej Akademii Sztuki i Wiedzy Filmowej;
• Cameron Diaz – amerykańska aktorka, producentka, pisarka oraz modelka, która czterokrotnie była nominowana do nagrody Złotego Globu;
• Diane Keaton – amerykańska aktorka, reżyserka oraz producentka filmowa. Otrzymała Oskara za najlepszą aktorkę pierwszoplanową w komedii Woody Allena „Annie Hall”;
• Kylie Jenner – celebrytka, modelka, piosenkarka, bizneswoman. Znana z udziału w programie „Z kamerą u Kardashianów” oraz własnego programu „Life of Kylie”;
• Howard Hughes – pilot, konstruktor lotniczy, producent filmowy oraz fundator Howard Hughes Medical Institute;
• Nikola Tesla – fizyk, inżynier, wynalazca. Autor około 300 patentów oraz twórcą miedzy innymi pierwszych urządzeń zdalnie sterowanych drogą radiową.

Marzanna już od dawna jest symbolem wiosny i odejścia zimy. Praktycznie każdy z nas choć raz w życiu topił Marzannę w okresie szkolnym. Skąd wzięła się ta tradycja? Na czym polega zwyczaj topienia Marzanny? Jakie ciekawostki warto poznać w tym temacie? Jak wygląda świętowanie wiosny w innych krajach? Czy pochodzą od niej imiona słowiańskie?

Słów kilka o historii

Kultura i mitologia słowiańska jest znana z wielu obrzędów, które po dziś dzień są stosowane w różnorodnych regionach. Według legend Marzanna była słowiańską boginią symbolizującą śmierć, a nawet demona. W okresie zimowym natura ulegała obumarciu – dawniej wierzono, że sprawczynią jest ta bogini. Jej śmierć oznaczała zatem budzenie się otoczenia do życia, a tym samym początek pięknej wiosny. Wiosną natomiast stery obejmowało inne bóstwo, nazywane Jaryłą – symbolizujące zieloną i ciepłą porę roku.
W tamtym okresie uważano, że konieczne jest uśmiercenie Marzanny, gdyż dzięki temu nastanie pora roku, jaką jest wiosna. Tworzono kukły, które następnie palono lub topiono. Co ciekawe, ludzie wierzyli również, że ten zwyczaj pozwoli zapewnić urodzaj w przyszłości.

Dawny obrzęd topienia Marzanny

Kukłę tworzono z płótna, ze słomy i wielu ozdób – np. korali i wstążek. Pierwszym etapem było obnoszenie kukły po każdym domu na wsi przez dzieci, które w ręku trzymały gałązkę jałowca. Podczas obchodu kukłę umieszczano w każdym z mijanych zbiorników z wodą, co wskazywać miało jej podtapianie.

Pod wieczór mieszkańcy wiosek zabierali Marzannę i wynosili ją poza granice wsi, a następnie wrzucali do wody lub palili. Okazuje się, że tę tradycję przez długi czas uznawaliśmy za pogańską, krytykował ją też kościół katolicki. Jednakże kultura starosłowiańska i obrzęd ten przetrwały do dziś i są kultywowane w wielu regionach naszego kraju.

Marzanna – wygląd kukły i topienie

Topienie Marzanny odbywa się w pierwszym dniu wiosny (21 marca). W wielu regionach w dzień wiosny najpierw pali się kukłę, a następnie topi. W tym zwyczaju uczestniczą zazwyczaj ludowe zespoły lokalne, a także dzieci i młodzież szkolna.

Kukła w każdym rejonie wygląda bardzo podobnie. Marzanna wykonywana jest ze słomy, następnie ubierana w łachmany lub lokalny ludowy strój. Aby ułatwić jej stworzenie i trzymanie w górze, korzysta się często z nadziania jej na kij. Co ciekawe, w kilku miejscowościach zamiast Marzanny topi się jej męską wersję – Marzanioka.

Dzisiejsze topienie Marzanny

W obszarze Śląska do dziś stosuje się zwyczaj chodzenia z tzw. „gaikiem”, czyli sosnową gałązką ciekawie przyozdobioną. Wskazuje ona nadejście wiosny i obudzenie się przyrody do życia. Po utopieniu kukły mieszkańcy powracali do wsi z gaikiem i nosili go po domostwach, aby gospodarstwa cieszyły się dobrobytem. Niekiedy takie świętowanie kończyło się wesołą biesiadą.

W dzisiejszych czasach ten zwyczaj jest raczej związany z zabawą i świętowaniem nadejścia pięknej pory roku. W miastach i miasteczkach przygotowuje się własnoręcznie Marzannę, niosąc ją w większej grupie nad jezioro lub inny zbiornik wodny, który znajduje się najbliżej. Następnie kukła zostaje podpalona lub oddarta z łachmanów, a następnie wrzucona do wody. Szkoły w wielu regionach najczęściej traktują ten zwyczaj jako element świętowania Dnia Wagarowicza, który odbywa się właśnie 21 marca.

Początek wiosny w innych krajach

W Polsce topimy Marzannę w czasie rozpoczęcia wiosny, natomiast w innych krajach w tym okresie korzysta się także z dodatkowych różnorodnych tradycji. Przykładowo w Hiszpanii w marcu obchodzi się Las Fallas – mieszkańcy podziwiać mogą pokazy fajerwerków i petard. Tworzy się także kukły nazywane ninotsami, które mają wskazywać na zabawne sceny z życia lub postaci z fantastyki. Ostatniego dnia święta kukły są palone. Inne europejskie kraje także organizują są ogniska oczyszczające z zimy (np. W Szwajcarii, gdzie pali się kukłę Böögg).

W azjatyckich krajach trochę inaczej świętuje się nadejście wiosny. Japońskie obchody skupiają się na podziwianiu kwiatów wiśni (nazywanych Hanami). Kwitnące wiśnie są dla Japończyków pewną metaforą ulotnego piękna i życia. W Tajlandii natomiast wiosnę celebruje się z Nowym Rokiem (Songkran). Organizowany tutaj jest festiwal wody, który przemienia się w zabawną wodną bitwę.

Jeśli chodzi o amerykańskie kraje, tutaj raczej korzysta się z nowoczesnych zwyczajów. Kanada już od kilku dekad przygotowuje w maju ogromny festiwal tulipanów, które mają oddać hołd wiośnie i są symbolem przyjaźni między Kanadą i Holandią. W mieście Annapolis mieszkańcy w każdym roku w marcu urządzają zbiorowe palenie skarpetek, co ma zwiastować powrót rekreacyjnego sezonu.

Ciekawostki o Marzannie

Jak już wiemy, Marzanna jest bóstwem słowiańskim o wielu obliczach oraz imionach. Znana jest głównie w Europie Środkowo-Wschodniej, także pod innymi imionami – Mara, Mora, Morana, Marena, Magdalena, Śmierć, Śmiertka, czy też Śmiercicha, ma również swoją runę w alfabecie futhark. Aktualnie kojarzy nam się z kukła, która ma za zadanie zwiastować nadejście wiosny i pożegnanie z zimą. Ten zwyczaj jest mocno zakorzeniony w tradycji polskiej, opisany jest już w rocznikach Jana Długosza, czy w Mater Verborum. Jednakże znaczenia kukły należy dopatrywać się w zamierzchłych czasach, gdy w Europie dochodziło do wędrówek ludu.

W tym czasie doszło do upadku kultury antyku, a także do najazdów barbarzyńskich na Imperium Rzymskie. Jakiś czas później na mapie etnicznej tego obszaru pojawili się Słowianie, którzy zaczęli stawiać świątynie i posągi. Religia słowiańska ma bogaty panteon, a bardzo ważna w nim była Marzanna, którą czcili głównie Zachodni Słowianie. O tym bóstwie nieco więcej dowiadujemy się w późniejszym czasie, przypadającym około XIII wieku.

Wiele źródeł wymienia Marzannę jako słowiańską Prozerpinę, którą kościół katolicki uważał za zabobon pogański. Zwyczaj oddawania czci temu bóstwu był zwalczany przez tą instytucję, jednak nie został on usunięty z kultury Słowian.

Śląskie obchody topienia Marzanny

W czasach współczesnych tradycja topienia kukły straciła swój charakter sakralny i stanowi raczej wesołe celebrowanie nadejścia wiosny. W każdym regionie Polski zwyczaj ten obchodzi się w pierwszym dniu kalendarzowej wiosny. Uczestniczą w nim dzieci i zespoły folklorystyczne, a przebieg obrzędu opiera się na pochodzie dzieci i dorosłych, którzy niosą wykonane przez siebie kukły. Nad wodą wrzuca się Marzannę i Marzanioki do zbiornika, przy dźwiękach tradycyjnych pieśni. Folklore w tym obszarze są bardzo ważne, zatem często mieszkańcy zakładają lokalne stroje i śpiewają pieśni. W trakcie powrotu znad wody uwagę przykuwają gaiki, które przystraja się wstążkami i koralikami. Pochód wraca na wieś, cały czas śpiewając piosenki. W niektórych wsiach i miasteczkach (np. w Brynicy) po wykonaniu rytuału topienia Marzanny, organizuje się głośne biesiady.

Znaczenie obrzędu topienia kukły

Naukowcy wskazują, że symbolika Marzanny odnosi się głównie do słowiańskiej bogini, a nie do symbolu zimy. Dawne ludy kojarzyły Marzannę nie tylko ze śmiercią, ale także z panią życia, która miała władzę nad całą naturą. Marzanna najbliższa pierwotnemu obrazowi Matki Ziemi. Utopienie kukły wskazywano jako jej symboliczne zejście do podziemi, aby po pewnym czasie odrodzić się na nowo. Inni badacze wskazują natomiast, że tradycja ma ofiarny charakter i interpretuje się ją jako jest złożenie zimie ofiary, aby mogła odejść. Ta ofiara dla demonów wodnych ma także znaczenie wskazujące zapewnienie rolnikom plonów w nadchodzącej nowej porze roku.

Jare Gody

Warto zauważyć, że topienie Marzanny to jeden z elementów obrzędu słowiańskiego, nazywanego Jarymi Godami lub jare święto. Dla Słowian było ono bardzo ważnym świętem(podobnie jak noc kupały), które przypadało w trakcie wiosennego zrównania dnia z nocą. Kukłę odziewano w białe szaty, natomiast na głowę zakładano jej gałęzie głogu, który wyglądały niczym cierniowa korona. Obnoszenie jej wokół wioski było częścią rytuału, w trakcie którego szydzono z zimy i wzywano wiosnę. Ludność używała różnych instrumentów, grzechotek, trzaskała z batów i głośno śpiewała. Kulminacyjnym momentem było oczywiście utopienie Marzanny lub jej spalenie.

W trakcie Jarych godów malowane także jajka, które były symbolem siły witalnej, płodności i odradzającego się życia. Co ciekawe, w tamtym czasie jajkami często leczono ludzi i zdejmowano z nich uroki, przesuwając nimi po całym ciele. Toczenie ich po grzbiecie zwierząt miało także sprawić, że będą one zdrowe, dorodne i płodne. Do domostw przynosiło się gałązki, które wypuszczały pąki, następnie wykonywano z nich wiechy (czyli dzisiejsze palmy wielkanocne). Witki wierzbowe używane także były do smagania się nimi z innymi, sądząc, że w ten sposób oczyszcza się duszę człowieka ze zła i dodaje się siły organizmowi ludzkiemu. Podobne znaczenie miało również kropienie się wodą oraz obmywanie.

Chrześcijaństwo nie przyjęło pozytywnie tego obrzędu, a wręcz starało się go zakazać. W 1420 roku Synod Poznański nakazał duchowieństwu, aby nie wykonywała tego zabobonnego zwyczaju. Tradycja jednak przetrwała po dzisiejszy dzień, chociaż aktualnie niewiele ma wspólnego z dawnymi obchodami i świętowaniem. W XVII i XVIII wieku starano się zastąpić topienie Marzanny zrzucaniem kukły z wieży kościelnej (symbolizującej Judasza), jednak rytuał nie cieszył się powodzeniem.

Marzanna – podsumowanie

Topienie Marzanny jest w dzisiejszych czasach formą zabawy, z której korzystają głównie dzieci w wieku szkolnym. Dawniej w wielu regionach celebrowano nadejście wiosny w różne sposoby, teraz coraz częściej odchodzi się od tej kultury. Co ciekawe, w innych krajach także pali się lub topi kukły, które przybierają różne imiona, a nawet znacznie bardziej celebruje się nadejście nowej pory roku. Jednakże warto zauważyć, że zwyczaj ten jest mocno zakorzeniony w słowiańskich obrzędach. Dawniej Marzannę uważano za demona niosącego śmierć, a ludy słowiańskie bardzo poważnie podchodziły do tego tematu.

Mimo tępienia tej tradycji przez kościół katolicki, marzanna przetrwała ona aż do współczesnych czasów i nie dała się zastąpić innymi obrzędami. Praktycznie każdy z nas choć raz w życiu topił Marzannę w wieku szkolnym. Dla dzieci ten obchód jest radosną zabawą i przypomina o nadejściu wiosny i Dniu Wagarowicza, który przypada 21 marca(pierwszy dzień wiosny). Folklorystyczne akcenty tej zabawy znajdziemy głównie na Śląsku, gdzie niekiedy organizuje się w tym dniu biesiady.

Błażej Pascal

Błażej Pascal, a właściwie Blaise Pascal był XVII wiecznym francuskim geniuszem. Zasłynął jako filozof, matematyk, fizyk, wynalazca, teolog i pisarz. Był jednym z pierwszych wynalazców kalkulatora, opracował twierdzenia Pascala, trójkąt Pascala. Wynalazł strzykawkę i prasę hydrauliczną, to od jego nazwiska pochodzi miara ciśnienia(hektopaskale jak w prognozie pogody). Zajmował się również prawdopodobieństwem i właśnie w kontekście prawdopodobieństwa oraz jego zainteresowań filozoficzno-religijnych powstał słynny zakład Pascala.

Zakład Pascala. Na czym polega?

Jeżeli zapytać Pascala czy warto się zakładać o istnienie Boga, to ten słynny myśliciel powiedziałby, że tak. Sytuacja wygląda następująco:

1. Bóg istnieje albo nie istnieje
2. Trzeba się opowiedzieć po którejś stronie
3. Jeżeli Bóg istnieje to osoba wierząca kosztem pewnych skończonych doczesnych przyjemności zyskuje nieskończone szczęście życia wiecznego.
4. Jeśli Bóg istnieje, to osoba niewierząca zyskuje skończone doczesne przyjemności, ale traci życie wieczne.
5. Jeżeli Bóg nie istnieje to osoba wierząca ponosi pewne skończone koszty życia doczesnego, ale nie zyskuje nic po śmierci.
6. Jeżeli Bóg nie istnieje, to osoba niewierząca zyskuje skończone doczesne przyjemności, ale po śmierci też nic nie zyskuje.

Pascal twierdzi, że z logicznego i ekonomicznego punktu widzenia opłaca się wierzyć w boga. Bo hipotetyczny zysk życia wiecznego jest większy niż koszt skończonych dóbr doczesnych. Które to trzeba było poświęcić(to co by się robiło zamiast modlitwy, pielgrzymki, uczestnictwo we mszy itd.). A jeżeli Boga nie ma to, to strata w obliczu potencjalnego zysku jest mała.

Najprościej wyrazić to tabelą:

Z powyższego wynika, że wierzący może mieć nieskończony zysk lub skończoną stratę, a niewierzący nieskończoną stratę lub skończony zysk. w takim wypadku bardziej opłaca się być wierzącym.

Krytyka

1. Niektórzy uważają, że nie można wybrać czy się wierzy czy nie. Ponadto uważają, że opinia prezentowana przez Pascala, to pewien sposób na oszukanie Boga. Wiara nie jest wiarą z rzeczywistej potrzeby, a jest tylko wykalkulowana i udawana tj. nie można uwierzyć na rozkaz. Trzeba tutaj powiedzieć, że Pascal nikomu nic nie nakazuje. On tylko pokazuje jaki jest wynik jego równania i naiwnie wierzy, że jeżeli człowiek będzie zachowywał się tak, jakby Bóg istniał i będzie odbywał praktyki religijne, to z czasem pojawi się u niego szczera wiara. 
2. Takim zakładem można dowieść każdego stwierdzenia. Na przykład jeżeli odwrócimy sytuację tak, że Bóg wynagradza za niewiarę w niego, to tutaj analogicznie wyjdzie, że warto nie wierzyć. Co więcej to samo można zrobić dla bardziej absurdalnych sytuacji. Powiedzmy, że Bóg wynagradza pijących piwo marki SPECIAL. Przeprowadzając analogiczny eksperyment myślowy jak zakład Pascala dojdziemy do wniosku, że tak bardziej opłaca się pić piwo niż go nie pić. Albo przykład z totolotkiem. Szansa na wygraną to 1 do 14 milionów. Tym tokiem myślenia bardziej opłaca się wydawać co tydzień 1000 złotych niż je oszczędzać, bo to daje mi szansę na wygranie nawet 36 milionów. Tylko że w tym przypadku wiemy, że ktoś realnie wygrywa. Przykłady są absurdalne, ale nie ma żadnych podstaw by je odrzucić.
3. Błąd potwierdzenia, to jeden z błędów poznawczych, który polega na tym, że podświadomie interpretujemy informacje w taki sposób żeby były zgodne z naszymi przekonaniami. Błażej Pascal był żarliwym katolikiem.

Dlaczego zakład Pascala jest taki ważny?

Historycznie, zakład Pascala był przełomowy, ponieważ wyznaczył nowe terytorium w teorii prawdopodobieństwa. Po raz pierwszy formalnie wykorzystując teorię decyzji, egzystencjalizm i pragmatyzm.

1. Sambo

Styl ten, opracowany na początku lat dwudziestych XX w. dla Armii Czerwonej, stanowi śmiertelną kombinację judo i zapasów. Nazwa Sambo to skrót od pierwszych liter rosyjskiego “SAMozaszczita Bez Oruża” czyli  samoobrona bez broni. Tę sztukę walki Międzynarodowa Federacja Zapaśnicza FILA uznała w 1966 roku za sport.

2. Krav Maga

Krav Maga to wojskowy system samoobrony i walki opracowany dla Sił Obronnych Izraela (IDF). Wywodzi się z kombinacji technik pochodzących z boksu, zapasów, aikido, judo i karate. Krav Maga jest koncentruje się na rzeczywistych sytuacjach i jest wyjątkowo wydajna. Wywodzi się z doświadczeń walki ulicznej węgiersko-izraelskiego adepta sztuk walki Imi Lichtenfelda, który wykorzystał swoje doświadczenie jako bokser i zapaśnik, broniąc dzielnicy żydowskiej przed grupami faszystowskimi w Bratysławie w Czechosłowacji, w połowie lat trzydziestych.  Pod koniec lat 40, po migracji do Izraela, udzielał lekcji walki wręcz siłom , które później przekształcono w IDF.

3. Vale Tudo

Vale Tudo to brazylijska sztuka walki i sport popularny od XX wieku. Jest to styl Full Vontact o stosunkowo niewielu zasadach. Styl ten wykorzystuje techniki z wielu sztuk walki i można go uznać za prekursora MMA. Podobno walki Vale Tudo są bardzo krwawe i brutalne. Dlatego nie są zbytnio promowane, natomiast od czasu do czasu wywołują spore poruszenie w mediach.

4. Rough and Tumble

Rough and Tumble zwany również Gouging była to forma walki wręcz powszechna w Stanach Zjednoczonych, przede wszystkim w XVIII i XIX wieku. Styl był brutalny, dozwolone były na przykład gryzienie w język czy wydłubywanie oczu. Styl wyszedł z użycia w latach czterdziestych XVII wieku z uwagi na powszechne użycie noża bowie i rewolweru, które były oczywiście bardziej skuteczne w rozwiązywaniu sporów. Chociaż nigdy nie był to zorganizowany sport, uczestnicy czasami planowali swoje walki, a zwycięzcy byli traktowani jak lokalni bohaterowie.

5. Bacorn / Vacorn

Choć nie jest tak znany  jak inne sztuki walki, Bacorn (lub Vacorn) jest równie skuteczny i zabójczy. Ten styl sztuk walki pochodzi z Peru,  a konkretnie z Limy. Jest to połączenie wielu stylów walki, w których starcia często kończą się śmiercią z powodu użycia ukrytej broni oraz  podstępów. Jest to rodzaj walki zaprojektowanej w celu szybkiego zadawania przeciwnikowi maksymalnego bólu.

6. Kapu Ku’ialua, Kapu Kuialua

Jest to starożytna Hawajska sztuka walki, inaczej Lua.  Istotną rolę odgrywają łamanie kości, blokowanie stawów, rzuty, manipulowanie punktami nacisku, uderzenia, użycie różnych broni, strategii pola walki, walce na wodzie, a także użyciu broni palnej od wprowadzenie jej przez Europejczyków. Podobno wojownicy smarowali swoje ciała olejem kokosowym co miało utrudnić grappling.

7. Ninjutsu

Ten styl jest używany głównie w Japonii przez ninja lub shinobi. Sztuka walki koncentruje się na niekonwencjonalnej wojnie, szpiegostwie i zabójstwie. Popularny w japońskich filmach styl stosuje również wiele dyskretnych broni. Chociaż istnieje międzynarodowa organizacja sztuk walki reprezentująca kilka nowoczesnych stylów ninjutsu, historyczna linia tych stylów jest kwestionowana.

8. Boks, Pugilism, Pięściarstwo

Ten styl walki koncentruje się na urazach głowy. W XIX wieku był zakazany w kilku krajach, ale użycie rękawic i organów zarządzających przywróciło boksowi status sportu i to sportu dżentelmenów. Jak wiadomo bokser nie pierdoli się w tańcu, tylko od razu wali w michę , tudzież w wątrobę. Ostrzejszą odmianą jest bare knuckle boxing czyli boks na gołe pięści. W 1995 oszacowano, że 500 bokserów straciło życie w ringu i  mówimy tutaj o rywalizacji sportowej z sędzią, ochraniaczami itd.

9. Arnis, Kali,  Eskrima

Arnis, znany również jako Kali lub Eskrima / Escrima, to narodowy sport i sztuka walki Filipin.Ta sztuka walki opiera się  na broni w postaci kijów, noży i różnych improwizowanych broni, a także techniki bez broni. Jest to ta sztuka walki z którą zmierzyli się hiszpańscy kolonizatorzy w 1610 roku,  chociaż nie tak się wtedy nazywała. Filipiny prowadziły kampanię na rzecz wpisania tej sztuki walki na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO.

10. Muay Thai, tajski boks

Muay Thai, inaczej  tajski boks to sport walki, który ma swoje źródła w Tajlandii. Ta dyscyplina znana również jako „sztuka ośmiu kończyn”, ponieważ charakteryzuje się połączonym użyciem pięści, łokci, kolan i goleni. Muay Thai stał się szeroko rozpowszechniony na całym świecie pod koniec XX wieku i XXI wieku, kiedy zawodnicy tajskiego boksu zaczęli brać udział w zawodach kickboxingu i mieszanych sztukach walki.

11. Systema

Systema to rosyjska sztuka walki, zbliżona do Krav Magi, której celem jest wyrządzenie przeciwnikowi jak największej krzywdy w jak najkrótszym czasie. Podobno jest to też styl którego używa Specnaz. Współcześnie istnieje wiele szkół systemy, które zaczęły pojawiać się po upadku Związku Radzieckiego w latach 90 tych XX wieku, a ich nauczyciele twierdzą, że ich „systemy” to właśnie te legendarne i skuteczne.

12. Brazylijskie Jiujitsu

Ten styl walki stał się bardzo popularny ze względu na jego szerokie zastosowanie w UFC. Skuteczność tego stylu wynika z nacisku na walkę w parterze, z dźwigniami, duszeniem i wykorzystaniem własnej masy ciała. Brazylijskie Jiu-Jitsu, znane również jako BJJ, zyskało swoją popularność dzięki zwycięstwom Roycea Gracie w UFC, który był w stanie pokonać znacznie większych przeciwników. BJJ uważa się za sztukę walki, sport, metodę promowania sprawności fizycznej i budowania charakteru oraz sposób na życie.

13. Silat

Pochodzący z Malezji styl walki koncentruje się na skuteczności. Sztuka walki polega na wykorzystywaniu słabości przeciwników i eliminowaniu ich tak szybko, jak to możliwe. W wielu sztukach walki chodzi o walkę oraz o aspekty filozoficzne i moralne. Jednak w Silacie chodzi wyłącznie o przemoc. Pencak silat jest ogólnym określeniem klasy pokrewnych indonezyjskich sztuk walki. Jest to forma walki w której wykorzystuje się uderzenia, dźwignie na stawy oraz walkę bronią.

14. Bojuka

System Bojuka różni się od większości form sztuk walki lub systemów samoobrony tym, że nie ma za sobą wielowiekowej historii. Jest to stosunkowo nowy program treningowy samoobrony wprowadzony przez Toma Schrenka w latach 90-tych. System wykorzystuje techniki z boksu, ju jitsu i karate. system ma być szybki, skuteczny i prosty do nauczenia.

15. Keysi Fighting Method

KFM to metoda samoobrony pochodzenia hiszpańskiego. Metoda opracowana przez Justo Digueza Serrano i Andy’ego Normana na podstawie ich doświadczeń na ulicach Hiszpanii i Wielkiej Brytanii. Jest bardzo instynktowna i wykorzystuje rzeczywiste techniki walki ulicznej. Metoda walki Keysi stała się sławna po zastosowaniu jej w choreografii filmowej Batman Begins oraz Jack reacher.

16. Kajukenbo

Kajukenbo to hybrydowa sztuka walki z Hawajów. Styl opracowano pod koniec lat 40. XX, a po raz pierwszy użyto do walki z pijanymi marynarzami, którzy mieli tendencję do rozpoczynania awantur. Styl wywodzi się z różnych innych sztuk walki, miedzy innymi: Karate, Judo, Jujitsu, boks. Trening Kajukenbo obejmuje mieszankę uderzeń, kopnięć, rzutów, obaleń, wspólnych blokad i rozbrojenia broni.

17. LINE

Line to skrócona nazwa „Linear Infighting Neural Override Engagement”, styl którego używano w latach 90-tych przez amerykańskich Marines i podobno dalej jest używana przez niektóre jednostki specjalne. Styl ten  używa różnych technik z różnych stylów, które zaprojektowano tak, aby można je było łatwo nauczyć i zapamiętać. System LINE ma być możliwy do użycia przez żołnierza z pełnym oporządzeniem, często zmęczonego, przy słabym oświetleniu, przez dowolną płeć i ma skutkować śmiercią przeciwnika.

18. Shippalgi (Sib Pal Gi)

Ta sztuka walki była praktykowana przez dawne koreańskie wojsko i operuje 18 technikami, z których 3 dotyczą walki wręcz, a pozostałe używają broni. W przeciwieństwie do wielu azjatyckich sztuk walki, bardziej skupia się na praktycznych technikach walki niż filozofiach i stanach ducha.

19. Combato

Ten system walki używały kanadyjskie siły zbrojne podczas II wojny światowej i nie jest już praktykowany. Z tego sytemu powstał na potrzeby policji i cywilów system Defendo stworzony przez Billa Underwooda. W Combato istnieją 3  zasady: Natychmiastowość – brak wahania, Bezpośredniość – atakujesz najbardziej wrażliwe miejsca, Wybuchowość – wykorzystujesz swoje ciało jako broń.

20. Bokator

Styl walki wywodzący się kambodżańskiego pola bitwy. Jest to jeden z najstarszych istniejących systemów walki w Kambodży, tradycja ustna wskazuje, że bokator lub jego wczesna postać była systemem walki w zwarciu stosowanym przez armię już 1700 lat temu. Termin bokator tłumaczy się jako walkę z lwem. W systemie tym używa się broni oraz wykorzystuje różnorodną gamę uderzeń łokciem i kolanem, kopnięć goleniami i walki w parterze.

21. SPEAR

System SPEAR (akronim oznaczający spontaniczną ochronę umożliwiającą przyspieszoną reakcję) to system ochrony na krótki czas, który wykorzystuje odruch osoby w groźnych sytuacjach jako podstawę do obrony.  Założyciel, Tony Blauer, opracował system SPEAR w Kanadzie w latach 80. XX wieku. System SPEAR jest naukowym systemem samoobrony. Koncentruje się na wykrywaniu, wyłączaniu i obronie przed gwałtownymi spotkaniami. Studentów szkoli się w zakresie wykorzystywania fizjologii reakcji zaskoczenia na wzdrygnięcie, aby radzić sobie z atakami zasadzki.

22. Sztuki walki: Kumitsu

Najgłośniejsza i najgroźniejsza sztuka walki. Styl walki oparty na unikatowym stylu żmii, w którym stosuje się jad, syki i postawę poza balansem dla zmylenia przeciwnika oraz napoje energetyczne o wysokiej zawartości many. Do pełnego zrozumienia technik potrzeba około 20 lat ćwiczeń i wytrwałości kapłana voodoo. Jak nie masz tyle czasu to lepiej daj se spokój.