Katarzyna Aragońska to jedna z ciekawszych postaci historycznych. Chociaż żyła na przełomie XV i XVI w. to wywarła ona wypływ na Anglię, który jest widoczny do dnia dzisiejszego. Kim była Katarzyna Aragońska? Dlaczego została królową Anglii? Odpowiadamy!
Spis treści:
Początek życia Katarzyny Aragońskiej
Katarzyna, przyszła królowa Anglii urodziła się 16 grudnia 1485 roku. Co istotne była ona córką katolickich władców. Ferdynanda II króla Aragonii oraz Izabeli Kastylijskiej, królowej Kastylii. Pierwsze lata życia Katarzyny upływały pod znakiem nauki m.in. łaciny, koronkarstwa, haftu, muzyki czy też tańca. Znała też, podobnie jak Ryszard Lwie Serce, język Francuski. Jeszcze na początku życia księżniczki podjęto decyzję o jej ślubie z Księciem Walii Arturem Tudorem, starszym synem króla Anglii Henryka VII.
Małżeństwo zostało zawarte 19 maja 1499 roku. Warto zwrócić uwagę, że stało się to bez ich obecności. Ślub, w czasie którego spotkali się ze sobą odbył się dopiero 14 listopada 1501 roku. Należy zwrócić uwagę, że w tamtym okresie w Europie Zachodniej panowała epidemia choroby znanej jako poty angielskie. Obydwoje zachorowali na tą chorobę kilka miesięcy po ślubie. W wyniki choroby Artur, który nigdy nie cieszył się dobrym zdrowiem, zmarł.
Śmierć Artura mocno skomplikowała relacje między Królem Anglii Henrykiem VII, a rodzicami Katarzyny władcami Hiszpanii. Henryk VII nie chciał, aby Katarzyna powróciła do Hiszpanii. Zdecydowano, że Katarzyna wyjdzie ponownie za mąż. Poślubiła młodszego brata Artura, Henryka VIII. Na samą ceremonię musiała czekać 7 lat. Nie bez przyczyny! Dlaczego?
Dlaczego Katarzyna została wysłana do Anglii
Oczywiście ślub Katarzyny z przyszłym królem Anglii, Arturem nie był rezultatem miłości, tylko politycznej kalkulacji. Przed ślubem rodziców Katarzyny Kastylia i Aragonia stanowiły odrębne królestwa hiszpańskie. W wyniki ich związku Kastylia i Aragonia stały się potężnym państwem, które poszukiwało sprzymierzeńca przeciwko sąsiadującej z nim Francji. Oczywiście Anglia z wielu przyczyn była naturalnym kandydatem na idealnego sprzymierzeńca.
Sojusz z Kastylią i Aragonią był dla Henryka VII bardzo atrakcyjną ofertą. W tamtym okresie władza dynastii Tudorów w Anglii, której członkiem był Henryk VII nie była powszechnie respektowana. Prawa do tronu mieli również ostatni przedstawiciele dynastii Plantagentów. Chociaż Ci raczej nie dążyli do uzyskania pełni władzy w Anglii, to niepewna władza Tudorów mogła być skrzętnie wykorzystana przez politycznych wrogów Henryka VII.
Idealnym rozwiązaniem tej sytuacji był ślub Katarzyny Aragońskiej z synem Henryka, Arturem. Sama Katarzyna miała większe prawa do angielskiego tronu niż król Henryk VII. Łącząc syna związkiem małżeńskim z Katarzyną Henryk zyskał nie tylko potężnego sojusznika w postaci Kastylii i Aragonii, ale również utwierdzał swoją własną pozycję na tronie. W ten sposób było to małżeństwo z rozsądku. Niestety śmierć Artura wszystko skomplikowała.
Dlaczego ślub z Henrykiem VIII się przeciągał?
Młodszy syn Henryka VII, czyli Henryk VIII miał stać się drugim mężem Katarzyny. Niestety z punktu widzenia Króla Anglii Henryka VII ślub jego syna z Katarzyną z kilku powodów przestał być tak ważny. W 1504 roku zmarła matka Katarzyny Izabela Kastylijska, a władzę w Kastylii przejęła Joanna Szalona. Z perspektywy Anglii oznaczało to utratę kluczowego sojusznika. Aragonia w porównaniu z Kastylią była krajem słabym, mało znaczącym zarówno militarnie, jak i politycznie.
Kolejną kwestią stojącą na przeszkodzie w zawarciu związku małżeńskiego było prawo biblijne. Zgodnie z doktryną kościoła katolickiego małżeństwo z wdową po bracie było niezgodne z nakazami wiary. Oczywiście Kościół Katolicki, jak to nieraz w historii bywało, umiał wykazać się elastycznością przepisów, gdy było to politycznie opłacalne. Z tego względu papież udzielił dyspensy i zezwolił na legalny ślub Henryka VIII z Katarzyną.
Sam ojciec Henryka VIII, Król Anglii Henryk VII również odkładał moment ślubu tak długo, jak to było możliwe. Początkowo powoływał się na zbyt młody wiek synka. Później, gdy syn osiągnął odpowiedni wiek również poszukiwał powodów do przełożenia ślubu. Ostatecznie związek zawarto 11 czerwca 1509 roku. Henryk miał 18 lat, a starsza Katarzyna 24. Warto nadmienić, że Katarzyna utrzymywała, że jej poprzednie małżeństwo z Arturem nigdy nie zostało skonsumowane.
Życie Katarzyny między rokiem 1502 a 1509
Z pewnością był to jednej z cięższych okresów życia Katarzyny. Po śmierci Artura stała się ona nieformalnym więźniem. Nie miała możliwości powrotu do Hiszpanii, a jej ślub z Henrykiem VIII wcale nie był pewny. Przebywając w Durham House Londynie skarżyła się na złe traktowanie ze strony Henryka VII. Żyła w biedzie. Nie posiadała wystarczających środków na utrzymanie służby.
Między innymi ze względu na jej niski status na dworze królewskim w Anglii, ojciec Katarzyny, Ferdynand II ustanowił ją ambasadorem Hiszpanii w Anglii. Warto podkreślić, że był to pierwszy raz, gdy kobieta została mianowana na tym odpowiedzialnym stanowisku politycznym. Katarzyna sprawowała urząd ambasadora od 1507. Jak wyglądało życia Katarzyny po ślubie? Odpowiadamy!
Katarzyna Aragońska jako Królowa Anglii
Henryk VIII objął władzę w Anglii w roku 1509 po śmierci swojego ojca. Poślubił on Katarzynę m.in. w wyniku nacisków ze strony Ferdynanda II, czy też ze względu na prośbę o to jego ojca Henryka VII. Prośbę tę wyraził jeszcze przed swoją śmiercią. Henryk VII rozpoczął starania o syna, który posłużyłby jako ostateczna legitymizacja władzy dynastii Tudorów w Anglii. Między rokiem 1509 a 1518 Katarzyna Aragońska zaszła w ciążę przynajmniej 6 razy.
Niestety z sześciorga dzieci dwa razy poroniła, a trojka pozostałych dzieci zmarła w pierwszych etapach życia. Jedynym dzieckiem Henryka VIII i Katarzyny, które osiągnęło dorosłość była księżniczka Maria. Niestety nie satysfakcjonowało to Henryka, który oczekiwał męskiego potomka. Potomka, który utwierdziłby jego władze oraz mógłby przejąć władzę po jego śmierci. Kilka lat później w 1524 było już pewne, że Katarzyna nie urodzi męskiego potomka.
Była to jedna z przyczyn złych relacji między Katarzyną a Henrykiem. Sprawę komplikowało samo nastawienie Katarzyny do Anglii. Mimo lat spędzonych na angielskim dworze wciąż czuła się bardziej związana z Aragonią. W swoich listach do ojca Ferdynanda II określała Anglię jako lenno Hiszpanii. Wszystko to sprawiło, że Henryk VIII zaczął podważać legalność związku z Katarzyną. Zaczął się starać o unieważnienie związku małżeńskiego.
Legalność związku małżeńskiego
Henryk VIII poślubił Katarzynę Aragońską, wdowę po bracie Arturze jedynie, aby ta urodziła mu męskiego potomka. Potomka, który utwierdziłby panowanie dynastii Tudorów w Anglii. Równocześnie Katarzyna miała większe prawo do angielskiego tronu, aniżeli sam Henryk. Kolejną kwestią byli wciąż żyli przedstawiciele rodziny Plantagentów, którzy mogliby ubiegać się o tron Anglii. Śmierć niemal wszystkich dzieci skłoniła Henryka do dostrzeżenia w tym bożej kary.
Księga Kapłańska zdecydowanie zabrania poślubienia wdowy po zamarłym bracie. Z tych wszystkich powodów Henryk w 1527 rozpoczął starania o unieważnienie dyspensy (pozwolenia na ślub), które wydał papież Klemens VII. Niestety w tym czasie nowy papież Juliusz II był więźniem bratanka Katarzyny, Karola V. Uniemożliwiło to wysłannikowi Henryka nawiązać kontakt z papieżem. Również podjęcie próby zwołania sądu kościelnego w Anglii nie powiodło się.
Papież Juliusz II nie udzielił swoim przedstawicielom uprawnień do podęcia decyzji ws. małżeństwa Henryka z Katarzyną oraz jasno stwierdził, że jego związek z Katarzyną jest w pełni legalny. Wkrótce Henryk zdecydował się na wygnanie małżonki. Alternatywne rozwiązanie trudnej sytuacji podsunął Tomasz Cranmer. Przyszły arcybiskup Canterbury oraz przywódca tzw. reformy anglikańskiej, czyli odłączenia się Anglii od Kościoła Katolickiego.
Niezależność Anglii od Rzymu i papieża
Katarzyna Aragońska nie chciała ustąpić. Nie chciała ona odejść do klasztoru oraz uważała się za jedyną prawowitą żonę Henryka VIII. Równocześnie podtrzymywała, że jedyną osobą, która ma prawo orzekania w sprawie małżeństwa jest papież. Brak zgody na unieważnienie związku ze strony Rzymu pchnął Henryka do radykalnych rozwiązań. Jak rozwinęła się sytuacja w kolejnych miesiącach? Odpowiadamy!
Henryk VIII ogłosił się głową Kościoła w Anglii oraz uznał swoją niezależność od papieża. Podtrzymywał, że papież jest autorytetem w zakresie prawa kanonicznego, ale sprawa jego małżeństwa ma charakter czysto teologiczny. W 1533 roku Cranmer, główny inspirator reformy anglikańskiej uznał nieważność małżeństwa z Katarzyną oraz pobłogosławił nowy związek Henryka z Anną Boleyn (2 z 6 żon Henryka).
Katarzyna Aragońska, los na wygnaniu
Sama Katarzyna do swojej śmieci uważała się za jedyną prawowitą żonę Henryka VIII. Twierdziła, że jest Królową Anglii oraz nie zgadzała się na określanie jej nowym oficjalnym tytułem Księżnej Wdowy Walii, który przysługiwał jej ze względu małżeństwo z Arturem. Katarzyna nie miała możliwość bezpośrednio kontaktu ze swoją jedyną córką Marią. Jej kontakty z innymi osobami również zostały ograniczone do minimum, a sama musiała wieść skromne życie.
Henryk VIII proponował Katarzynie dużo wyższy poziom życia, jeżeli ta wraz z córką Marią zgodzi się oficjalnie uznać jego nowy związek z Anną Boleyn. Katarzyna Aragońska do końca życia nie przyjęła propozycji Henryka oraz pozostała żarliwą katoliczką. 7 stycznia 1536 roku Katarzyna Aragońska zmarła. Początkowo ze względu na jej czarne serce uważano, że została otruta. Dziś uważa się, że jej śmieć mogła być konsekwencją choroby nowotworowej.
Przyszłość potoczyła się inaczej, niż zakładał Henryk. Po jego śmierci władzę przejął Edward VI. Syn Henryka i Jane Seymour. Ten jednak szybko zmarł, a tron przejęła Maria I Tudor. Córka Katarzyny Aragońskiej. Współcześnie grób Katarzyny położony jest w katedrze św. Piotra, Pawła i Andrzeja w Peterborough. Znajduje się tam piękny nagrobek wzniesiony w XIX w. Pieniądze zostały zebrane wśród imienniczek Katarzyny na całym świecie. Miała być to forma uznania dla jej głębokiej wiary katolickiej.