16 Najbardziej krwawi dyktatorzy XX i XIX wieku

Dyktatorzy  aby pozostać u władzy, potrzebują trzech rzeczy: pieniędzy, lojalności przynajmniej części populacji oraz aparat represyjny kontrolujący niezadowoloną część populacji. Dyktatorzy XX wieku, często odpowiedzialni za śmierć tysięcy ludzi, a nawet milionów ludzi. Oczywiście dysponowali tymi trzema rzeczami. Poniżej przybliżam sylwetki Mao Zedonga, Idi Amina, Pol Pota, Mobutu Sese Seko i wielu innych. Kiedyś uznawanych za “zbawców narodu”, obecnie w świadomości ludzi to krwawi dyktatorzy.

Pol Pot – Kambodża

Pol Pot był w latach 1975 – 1979 komunistycznym przywódcą Kambodży. W ciągu zaledwie 4 lat doprowadził do śmierci od 1,2 do 2,8 milionów ludzi.  Naprawdę nazywał się Saloth Sar i z zawodu był nauczycielem. Nazywano go również Bratem Numer Jeden oraz Wujkiem Sekretarzem. Jako przywódca Czerwonych Khmerów próbował wprowadzić ustrój socjalistyczny, agrarną utopię inspirowaną przez rewolucję kulturalną Mao Zedonga.

Po objęciu władzy Pol Pot ogłosił, że jest to rok zero i wielki krok naprzód, ale najpierw trzeba “oczyścić” kraj. Kapitalizm, kultura zachodnia, życie miejskie, religia i wszelkie obce wpływy zostały usunięte na rzecz skrajnej formy chłopskiego komunizmu. Kambodża przemianowanej na Demokratyczną Republikę Kampuchea wydaliła cudzoziemców, zamknęła ambasady i dorzuciła zagraniczną pomoc gospodarczą lub medyczną.

Zakazano używania języków obcych. Zamknięto gazety i stacje telewizyjne, skonfiskowano radia i rowery, ograniczono korzystanie z poczty i telefonu. Pieniądze były zabronione. Wszystkie firmy zostały zamknięte, zakazano religii, wstrzymano edukację. Mieszkańców wszystkich miast przeniesiono na wieś,  a de facto do zorganizowanych obozów pracy. Wielki krok naprzód Pol Pota zamiast być krokiem naprzód doprowadził do organizacji obozów pracy, masowych egzekucji, głodu, chorób i represji. 

Juvénal Habyarimana – Rwanda

Habyarimana, przedstawiciel plemienia Hutu, był prezydentem Rwandy od 1973 roku aż do zamachu w którym zginął w 1994 roku. Władzę zdobył, podobnie jak inni dyktatorzy, w wyniku zamachu stanu, który był promowany jako pokojowy. Dzisiaj wiemy, że nie był wcale taki pokojowy. Oficjałowie, członkowie armii, prawnicy i biznesmeni związani poprzednim prezydentem zostali straceni. Jego poprzednik wraz z rodziną był przetrzymywany i został zagłodzony na śmierć.

Historia Rwandy z lat prezydentury Habyarimany nie była sielankowa. Obywatele byli zmuszani śpiewać i tańczyć na cześć swojego ukochanego prezydenta. Jego prezydentura była pełna masowych mordów, tortur, uwięzienia przeciwników politycznych i ludobójczych masakr Tutsi. W Rwandzie obowiązywał system jednopartyjny z partią MRND, którą sam założył i był jedynym liderem. Cudownym zrządzeniem losu został ponownie wybrany na prezydenta. W  1878 roku przewagą 98.99%, w 1983 przewagą, 99.97% i w 1988 przewagą 99.98%.

Jego śmierć by była katalizatorem ludobójstwa ludności plemienia Tutsi, w którym w ciągu 100 dni zginęło około 1 mln osób. Obecnie wiadomo, że ludobójstwo było przygotowywane przynajmniej rok wcześniej, a zamach na życie prezydenta był precyzyjnym zamachem stanu, a ludobójstwo narzędziem politycznym.

Augusto Pinochet – Chile

Pinochet był przywódcą junty wojskowej w Chile(dyktatura wojskowa), a od 1974 do 1990 był prezydentem. Władzę przejął w wyniku zamachu stanu  i od razu zawiesił konstytucję. Za jego kadencji represje opozycji skutkowały zabiciem od 1,2 tys. do 3,2 tys osób, internowaniem 80 tys, a 30 tys było torturowanych. W 1980 roku po sfałszowanych wyborach wprowadził nową konstytucję, która zagwarantowała mu dożywotnią pozycję senatora po ustąpieniu ze stanowiska(w 1990).

Na wniosek Hiszpanii został aresztowany w 1998 w Londynie między innymi  pod zarzutem łamania praw człowieka (podobnie jak inni dyktatorzy). Został jednak zwolniony ze względu na zły stan zdrowia. W chwili śmierci w 2006 roku ciążyło na nim około 300 zarzutów. Dotyczyły oszustw podatkowych, sprzeniewierzenia, łamania praw człowieka i kradzieży 28 milionów dolarów.

Generał Franco

Generał Franco, właściwie Francisco Franco rządził Hiszpanią od 1939 przez prawie 40 lat. Władzę zdobył podczas wojny domowej w Hiszpanii obalając demokratycznie wybrany rząd drugiej republiki hiszpańskiej. Zaraz po wojnie rozpoczęła się fala prześladowań, która trwała w różnych formach do końca jego panowania.

Dziesiątki tysięcy ludzi zostało straconych lub uwięzionych, zdelegalizowano związki zawodowe oraz wszystkie religie oprócz katolicyzmu.  El Caudillo zakazał używania języka katalońskiego, baskijskiego i nadawania imion w tych językach. Wódz zawiesił prawo rozwodowe i śluby cywilne. Franco założył obóz koncentracyjny dla przeciwników, a ich dzieci były masowo odbierane rodzicom i przekazywane w ręce rodzin o “słusznych poglądach”.

Po II wojnie światowej, w której Hiszpania próbowała zachować neutralność, Francisco Franco rozpoczął kampanię tzw białego terroru. Głównym celem terroru było zastraszenie ludności cywilnej, która mu się sprzeciwiała. Liczba ofiar terroru Franco jest różnie szacowana, waha się od około 58 000, przez 200 000 do 400 tysięcy ofiar, a padają nawet liczny 1-2 milionów ludzi.

Mao Zedong

Mimo że uważamy Mao Zedonga za dyktatora, to wielu Chińczyków uważa go za wielkiego człowieka – sprawnego polityka, skutecznego wojskowego i zbawcę narodu. Mao pochodził ze stosunkowo zamożnej rodziny chłopskiej. Był bibliotekarzem na uniwersytecie i dosyć wcześnie zapisał się do komunistycznej partii chin w której szybko awansował by w 1931 roku zostać jej przewodniczącym. W 1949 ogłosił powstanie Chińskiej Republiki Ludowej przejmując władzę w państwie, którą piastował do swojej śmierci w 1976.

Chiny za czasów Mao to kraj jednopartyjny z jego słynnymi programami rewolucji kulturalnej i wielkiego kroku naprzód. Mimo że Mao Zedong technicznie był marksistą-leninistą, to jego wizja socjalizmu odbiega od tej przyjętej przez ZSSR i inne kraje tego bloku. Doczekała się własnej nazwy – Maoizm. Jego reformy – wielki skok naprzód i rewolucja kulturalna –  które zostały w końcu porzucone doprowadziły między innymi do wielkiego głodu, przymusowej pracy i egzekucji. Podczas jego rządów życie straciło do 70 milionów ludzi, w tym około 6 milionów w egzekucjach.

Idi Amin Dada – Uganda

Idi Amin Dada podczas 8 lat sprawowania władzy, którą zdobył w wyniku przewrotu, wykazał się wyjątkową okrutnością i otrzymał przydomek “Rzeźnik z Ugandy”. Idi Amin był wojskowym oraz w latach 1971-1979 prezydentem Ugandy. Będąc u władzy znacznie pogorszył stosunki z krajami zachodnimi z których pomocy wcześniej chętnie korzystał. Jego nowymi przyjaciółmi stali się ZSRR, Niemcy wschodnie, Muammar Gaddafi z Libii i Mobutu Sese Seko z Zairu. 

Rządy Amina charakteryzowały się naruszeniami praw człowieka, represjami politycznymi, prześladowaniami etnicznymi, egzekucjami bez wyroków sądu, nepotyzmem, korupcją i rażącym niegospodarnością. Międzynarodowi obserwatorzy i organizacje praw człowieka szacują, że w jego reżimie zginęło od 100 000 do 500 000 osób.

W 1972 r. Amin ogłosił „wojnę gospodarczą”. W praktyce oznaczało to wydalenie azjatyckiej populacji Ugandy, która zdominowała sektor handlu i produkcji w Ugandzie oraz znaczną część służby cywilnej. Siedemdziesiąt tysięcy azjatyckich posiadaczy brytyjskich paszportów otrzymało trzy miesiące na opuszczenie kraju, a opuszczone przedsiębiorstwa przekazano zwolennikom Amina. W 1978 r. Idi Amin próbował zaanektować północną prowincję Tanzanii. Nie udało mu się i w końcu musiał uciekać za granicę. Najpierw do Libii, a potem do Arabii Saudyjskiej, w której pozostał do końca życia.

Robert Mugabe – Zimbabwe

Robert Mugabe, z wykształcenia nauczyciel, brał czynny udział w uniezależnieniu się Zimbabwe od Wielkiej Brytanii w tym w działaniach zbrojnych. Z tego powodu przez niektórych uważany jest za bojownika o wolność i bohatera. Niestety wsławił się również mniej chwalebnymi uczynkami podobnie jak inni dyktatorzy. W 1980 roku  objął urząd prezydenta w demokratycznych wyborach i był u władzy przez 37 lat. W 2017 roku w wyniku zamachu stanu stracił stery państwa i został umieszczony w areszcie domowym, miał wtedy 93 lata.

Mugabe był zręcznym politykiem, który szczególnie dobry był w składaniu obietnic. Jego głównym programem była redystrybucja dóbr, co w praktyce polegało to na zabieraniu ziemi białym i dawaniu jej czarnoskórym obywatelom. Początkowo odbywało się to w sposób pokojowy, a później Mugabe otwarcie nawoływał do siłowego odebrania ziemi białym. Redystrybucja dóbr doprowadziła do załamania gospodarki, hiperinflacji, a załamanie produkcji żywności do głodu.

Kolejnymi sposobami na utrzymanie władzy było fałszowanie wyborów i prześladowania opozycji.  Robert Mugabe jest odpowiedzialny z krwawe stłumienie opozycji w  Matabele gdzie zginęło od 10 000 do 20 tysięcy ludzi. Późniejsze zasługi nie były tak spektakularne, ale wsławił się udzielaniem amnestii  mordercom, którzy usuwali jego przeciwników politycznych. Uważa się, że prezydent doprowadził kraj do ruiny, drastycznego spadku ekonomicznego, łamania praw człowieka, korupcji, fałszywych wyborów i  niewydolnej infrastruktury. 

Kim Dzong Un – Korea Północna

Kim Dzong Un to dyktator XXI wieku, ale niewiele o nim wiadomo.  Kim urodził się prawdopodobnie w 1982, 1983 lub 1984, jego oficjalną datą urodzenia jest rok 1982. Przypuszcza się, że został zmieniony ze względów symbolicznych. Tak żeby jego urodziny wypadały w 70 rocznicę urodzin Kim Il Sunga i 40 rocznicę urodzin Kim Dzong Ila. Wiadomo, że uczył się w Szwajcarii, a objął władzę po śmierci swojego ojca Kim Dzong Ila w 2011 roku. Wizualnie przypomina swojego dziadka i krążą plotki, że Kim przeszedł operację plastyczną żeby być jeszcze bardziej podobnym.

W ciągu pierwszych sześciu lat jako przywódca zarządził egzekucję co najmniej 340 osób w tym swojego wujka. Jak wynika z raportu komisji narodów zjednoczonych z 2014 roku w Korei Północnej znajduje się około 120 000 więźniów politycznych. Więźniowie są głodzeni, zmuszani do pracy, torturowani, a także są ofiarami gwałtów.  Korea północna testuje broń nuklearną, pociski balistyczne oraz odmawia praw reprodukcyjnych swoim obywatelom poprzez przymusowe aborcje i dzieciobójstwo.

Hideki Tōjō – Japonia

Hideki Tojo był generałem japońskiej armii, a w latach 1941 – 1944 premierem, co w połączeniu z poparciem armii dawało mu dyktatorską władzę. Tojo został uznany za zbrodniarza wojennego i skazany na śmierć przez powieszenie przez międzynarodowy trybunał wojskowy. Według różnych szacunków liczbę jego ofiar podaje się na 5 mln ludzi, 8 milionów, a nawet 14 milionów ofiar. Nieprzypadkowo nosił przydomek “brzytwa”. Generał Hideki był pomysłodawcą ataku na Pearl Harbor, był odpowiedzialny na nieludzkie traktowanie cywilów i jeńców wojennych, tortury, głodzenie, prace przymusowe a także eksperymenty na ludziach jak te w jednostce 731.

Adolf Hitler – Niemcy

Tego pana nie trzeba przedstawiać, jest bardziej znany niż pozostali dyktatorzy. Każdy wie, że ma na swoim koncie miliony ofiar. Natomiast nie każdy wie, że Adolf Hitler mógłby się nazywać Adolf  Schicklgruber gdyby jego ojciec nie zmienił nazwiska, że był wegetarianinem, nie pił i nie palił. Zamiast tego był uzależniony od narkotyków a jego osobisty lekarz wstrzyknął mu codziennie “witaminy”.

Fuhrer za młodu chciał być malarzem i dwukrotnie, bezskutecznie próbował dostać się na ASP. Adolf był bezdomnym przez pewien okres swojego życia. Cierpiał na chorobę parkinsona i bardzo lubił film King-Kong, a także filmy Disneya. Krążą pogłoski, że to on wynalazł dmuchaną lalę, żeby chronić niemieckich żołnierzy przed zarażeniem syfilisem.  Adolf Hitler nie był Niemcem, tylko Austriakiem i miał jedno jądro.

Yahya Khan – Pakistan

Yahya Khan był pakistańskim generałem, a także prezydentem kraju przez dwa lata(1969-1971 r.). Władzę przekazał mu poprzedni prezydent, który nie mógł sobie poradzić z sytuacją w kraju, społecznym niezadowoleniem i także powstaniu przeciwko jego osobie. Zaraz po objęciu władzy nowy prezydent wprowadził stan wojenny, zawiesił konstytucję i rozwiązał parlament.

Rok później przeprowadził demokratyczne wybory, które jednak nie wyszły po jego myśli. Tymczasem wschodni Pakistan coraz bardziej oddalał się od zachodniego. Prezydent, fan alkoholu i prostytutek, rozwiązał sprawę interwencją zbrojną, którą obecnie nazywamy ludobójstwem w Bangladeszu.

W wyniku działań Khana zginęło przynajmniej 3 mln ludzi, a miliony uciekały z miast lub za granicę. Konflikt doprowadził do wojny niepodległościowej, do której dołączyły  Indie, a finalnie doszło do secesji wschodniego Pakistanu w samodzielne państwo – Bangladesz. Ta przegrana doprowadziła Khana do rezygnacji, informacja o klęsce pojawiła się w TV, niezadowolenie było duże i Yahya Khan czuł pismo nosem, że zaraz dojdzie do zamachu stanu, więc wolał zrezygnować.

Enver Pasza – Turcja

Enver Pasza był jednym z trzech paszów(rodzaj wysokiego urzędnika), którzy objęli władzę po zamachu stanu w 1913 roku. De facto to on trzymał władzę. Uważał siebie za militarnego geniusza, ale był raczej marnym strategiem. Za swoje porażki zaczął obwiniać Ormian, którzy służyli w jego armii. Dlatego rozkazał rozbroić wszystkich żołnierzy ormiańskich, a następnie skierować ich do obozów pracy. To oczywiście było dopiero początek.

Enver Pasza  popierał ideę tzw. „Wielkiej Turcji”, co oznaczało usunięcie z państwa wszystkich narodów „nietureckich”. Doprowadziło to do ludobójstwa Ormian, ludobójstwa Asyryjczyków i ludobójstwa Greków. Ilość ofiar szacuje się na około 3 milionów ludzi – dużo jak na 5 lat rządów. Klęska militarna podczas I wojny światowej spowodowała, że wszystkich trzech paszów ustąpiło, a Enver Ismail wyjechał do Niemiec. Po wojnie trybunał skazał go zaocznie na karę śmierci za ludobójstwo w Armenii.

Józef Stalin – ZSRR

Józef Stalin, którego nazwisko pochodzi od “człowiek ze stali” był przywódcą Związku Socjalistycznych Republik Radzieckich między 1924 a 1953 rokiem. Zanim to się stało był po członkiem Wszechrosyjskiej partii komunistycznej,  w której awansował by w końcu objąć pozycję sekretarza generalnego KC. Jako sekretarz miał wpływ na obsadzanie rządowych stanowisk. Pozwoliło to mu zebrać spore poparcie, a po śmierci Lenina potrafił przechytrzyć swoich konkurentów i objął rządy.

Po objęciu władzy pozbywał się oponentów poprzez czystki, oskarżając ich o bycie wrogiem ludu. Skutkowało to egzekucją, drugim sposobem na opornych było zesłanie do Gułagu i przymusowa praca. Wkrótce dotyczyło to nie tylko polityków, ale też zwykłych cywili, umożliwiał to aparat tajnej policji. Jeżeli chodzi o gospodarkę, skolektywizował rolnictwo, wprowadzał plany pięcioletnie i stworzył gospodarkę centralnie planowaną, która jak każdy wie jest niewydolna, w sowieckiej Rosji doprowadziła do wielkiego głodu. Stalinowi przypisuje się śmierć ponad 20 milionów ofiar.

Włodzimierz Lenin – ZSRR

Włodzimierz Lenin naprawdę nazywał się Włodzimierz Iljicz Uljanow, a słowo Lenin to jeden z jego pseudonimów. Z wykształcenia był prawnikiem, z zamiłowania marksistą. Teorię marksa rozbudował i ten miks nazywa się współcześnie leninizmem lub marksizmem-leninizmem. Był przywódcą partii komunistycznej oraz rewolucji październikowej podczas której doszedł do władzy poprzez zamach stanu.

Sprzeciw wobec narzuconych przez Lenina rządów bolszewickich wywołał trwającą od 1917 do 1922 roku wojnę domową. Po objęciu rządów powołał CzeKa, czyli rodzaj tajnej policji oraz znacjonalizował przemysł i produkcję. Od rolników przejął nadwyżki zboża potrzebne do utrzymania armii czerwonej walczącej w wojnie domowej.

Po nieudanym zamachu na jego osobę, CzeKa rozpoczęło realizować okres nazwany później czerwonym terrorem. Polegał on na eliminacji  wrogów klasowych czyli zwolenników carskiej Rosji, przedstawicieli wyższej klasy i socjalistów, którzy nie byli lojalni wobec Lenina.

To on zaprojektował ustrój ZSRR i był jego pierwszym przywódcą. Lenin nie nacieszył się zbyt długo rządzeniem ZSRR, bo jego stan zdrowia się pogorszył i wkrótce umarł, przygotowując jednak grunt swojemu następcy Stalinowi. Jego działania okazały się fatalne w skutkach, bo doszło do głodu w którym zginęło 5 mln ludzi, zaś liczba osób rozstrzelanych i zmarłych w więzieniach wynosi ponad 1 mln.

Kim Ir Sen – Korea Północna

Kim Ir Sen, a właściwie Kim Il Sung był pierwszym przywódcą komunistycznej Korei. To co odróżnia ten ustrój od innych dyktatur komunistycznych to fakt, że w przypadku Korei północnej dyktatura ta jest dziedziczna. Po pierwszej wojnie światowej Korea została podzielona na dwa państwa. Koreę południową pozostającą  pod wpływem USA i Koreę Północną pozostającą pod wpływem ZSRR. To sowieci wybrali Kim Il Sunga na przywódcę, bo był ówcześnie najwyższym oficerem w armii sowieckiej pochodzenia koreańskiego. Kim jako były partyzant w wojnie Koreańsko-Japońskiej musiał w pewnym momencie uciekać do Rosji gdzie wstąpił do armii.

Kim Ir Sen po powrocie do Korei jako szef Tymczasowego Komitetu Ludowego Północnej Korei utworzył armię ludową, a 9 września 1945 roku ogłosił powstanie Koreańskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej ze sobą w roli premiera, a w 1972 ogłosił się prezydentem.

W 1950 wywołał wojnę koreańską, która miała zjednoczyć obie Koreę, ale poniósł porażkę. Podobnie jak dyktatorzy w innych komunistycznych reżimach Kim Ir Sen kolektywizował rolnictwo, prowadził politykę izolacjonistyczną, przeprowadzał czystki, organizował obozy pracy, prowadził propagandę. Ciężko policzyć ilość ofiar, ale szacuje się ją pomiędzy  710,000 and 3,5 miliona ludzi, ze średnim szacunkiem na 1,6 miliona(liczby te nie uwzględniają ofiar wojny koreańskiej).

Fidel Castro – Kuba

Fidel castro doszedł do władzy w 1959 roku podczas rewolucji kubańskiej, która obaliła poprzedniego dyktatora wojskowego Fulgenico Batistę. Fidel rządził Kubą przez 49 lat. W tym czasie udało mu się poprawić publiczną służbę zdrowia, znacząco zredukować analfabetyzm, zwalczyć rasizm, doprowadził elektryczność do terenów wiejskich.

Jednocześnie  zamknął gazety opozycyjne, uwięził przeciwników politycznych, nie przeprowadzał wyborów, ograniczył ilość ziemi, którą dana osoba może posiadać. Gospodarka za jego czasów była gospodarką niedoboru. USA nałożyło na Kubę embargo w odwecie za nacjonalizację rafinerii, fabryk, kasyn i innych biznesów, które należały głównie do amerykanów.

Za jego kadencji doszło do inwazji w zatoce świń. Świat był u progu III wojny światowej w tzw. kryzysie kubańskim. Polegał on na tym, że sowieci w tajemnicy rozmieszczali nuklearne pociski balistyczne na kubie. Było to zaledwie 150 km od Florydy. Ocena jego osoby zależy(jak zwykle) od punktu siedzenia. Są osoby które uważają go za bohatera, który spowodował, że Kuba przestał być republiką bananową.

Natomiast przeciwnicy zarzucają Castro odpowiedzialność za śmierć tysięcy ofiar. Dokładna ich liczba nie jest znana, niektóre źródła mówią o 10 000, natomiast inne mówią o 141 000. Pewnym jest, że mimo pewnego progresu, nie było to przyjazne miejsce dla obywateli, a szczególnie tych którzy mieli inne poglądy niż przywódca. CIA podjęło szereg nieudanych zamachów na życie Castro z chyba najsłynniejszym z zatrutym cygarem. Więcej na ten temat można zobaczyć w filmie 638 Ways to Kill Castro.