Eksperyment Milgrama – Top 10 najważniejszych faktów

Eksperyment Milgrama rozpoczął się w 1961 roku i miał zbadać wpływ posłuszeństwo wobec autorytetu. Inspiracją były wydarzenia w obozach koncentracyjnych podczas II wojny światowej, z których zbrodniarze wojenni tłumaczyli się wykonywaniem poleceń przełożonych. Stanley Milgram, którego specjalnością była psychologia społeczna, chciał zbadać czy autorytet może doprowadzić zwykłych ludzi do ślepego posłuszeństwa nawet wobec zbrodniczych rozkazów.

Przebieg eksperymentu Milgrama

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Uczestnicy dobrano w pary i w podczas ustawionego losowania wybierali kto będzie będzie”uczniem”, a kto “nauczycielem”. Uczeń zawsze był podstawiony, był podłączony do instalacji w stylu “krzesła elektrycznego”. 

Nauczyciel odczytywał listy par słów np. czerwony-dach, pies-gończy, a następnie sprawdzał czy uczeń je zapamiętał. Za każdy błąd miał karać ucznia szokiem elektrycznym, który z każdą błędną odpowiedzią wzrastał bo dojść od 14V do 450V. Uczeń był aktorem i udawał ból. Na początku tylko komentując, że to boli, a potem prosząc, błagając i krzycząc żeby przestać. W pomieszczeniu był jeszcze eksperymentator, który w sytuacji kiedy  “nauczyciel” nie chciał wymierzyć kary wydawał polecenia:

• Proszę kontynuować
• Eksperyment wymaga, aby to kontynuować
• Proszę kontynuować, to jest absolutnie konieczne
• Nie masz innego wyboru, musisz kontynuować.

Nagrania dźwiękowe

Poniżej można posłuchać nagrań dźwiękowych z eksperymentu Stanleya Milgrama, wymagany język angielski.

1. Rezultaty

65% uczestników doszło do 450 volt! Wszyscy uczestnicy eksperymentu Milgrama doszli do 300 volt.

2. Badanie Milgrama miało wiele wariantów

Badanie Stanleya Milgrama miało wiele wariantów, sam Milgram przeprowadził 18-20 wariantów. Jego eksperyment powtarzali inni(w tym Polacy), badali warianty, a także różne narodowości.

3. Uniform podnosi autorytet

Eksperymentator był ubrany w fartuch(uniform). W jednym z wariantów eksperymentu Milgrama z powodu telefonu musiał wyjść i rolę eksperymentatora przejmowała osoba ubrana zwyczajnie. Ta zmiana spowodowała obniżenie posłuszeństwa o 20%.

4. Bliskość autorytetu wpływa na posłuszeństwo

Łatwiej jest oprzeć się rozkazom osoby, której nie ma w pobliżu. Kiedy eksperymentatora nie było w pomieszczeniu i wydawał instrukcje telefonicznie, posłuszeństwo spadło do 20,5%. Co więcej, niektórzy uczestnicy eksperymentu oszukiwali zadając mniejsze dawki voltów niż należało.

5. A gdyby „nauczyciel” miał asystenta?

Gdy uczestnicy mogli wydać polecenie asystentowi, aby naciskał przełączniki, 92,5% zaaplikowało maksymalne 450 woltów. Im mniej osobistej odpowiedzialności posłuszeństwo wzrasta. Może to prowadzić do ślepego posłuszeństwa.

6. Efekt Lokalizacji

Eksperyment Milgrama za pierwszym razem przeprowadzono na uniwersytecie Yale. Po przeniesieniu go w miejsce mniej reprezentatywne posłuszeństwo spadło do 47.5%. To sugeruje wpływ statusu miejsca.

7. Na odległość dotyku

W tym wariancie nauczyciel i uczeń siedzieli obok siebie. Tym razem uczący się musiał dobrowolnie położyć rękę na płycie, aby otrzymać wstrząs. Jeśli uczący się odmówił, nauczyciel miał zmuszać do fizycznego przyłożenia ręki do elementu wywołującego szok elektryczny. Posłuszeństwo spadło do 30%, nauczyciel bezpośrednio widział rezultat swoich kar.

8. Społeczne wsparcie

Uległość badanych zależała także od tego, czy mieli jakiegoś sojusznika. Jeśli w eksperymencie występowało trzech „nauczycieli”, z których pierwszy wycofywał się przy 150 voltach. Drugi przy 210 volt, to obecność innych, którzy się sprzeciwili autorytetowi spowodowała, że posłuszeństwo spadło do jedynie 10%.

9. Zadanie w eksperymencie Milgrama było nieprzyjemne dla nauczycieli

Badani męczyli się z powodu cierpień ofiary. Prosili badacza, aby pozwolił im przestać. Gdy odmawiał, kontynuowali, ale trzęsąc się, pocąc, jąkając, obgryzali paznokcie, niekiedy wybuchali nerwowym śmiechem.

10. Gdy nauczyciel sam decyduje

Jeśli badany mógł sam decydować jaki szok zaserwować uczniowi, nikt nie przekroczył dawki 45 V. Pokazuje to jak bardzo badani działali wbrew własnej woli.

https://www.youtube.com/watch?v=yr5cjyokVUs

Odbiór eksperymentu Milgrama

Mimo że psychologia społeczna zyskała ciekawe badanie, zrodziło ono również sporo wątpliwości. Podważano wiarygodność wyników, a także stawiano pytania natury etycznej.

Etyka

Według krytyków Milgram naraził uczestników na ogromny stres, którego doświadczali patrząc na ciepiące ofiary. Niektórzy badacze(np. Gina Perry) uważa, że uczestników nie przygotowano odpowiednio do przebiegu eksperymentu.

Usprawiedliwianie nazistów?

Ponadto eksperyment przez niektórych mógł być potraktowany jako usprawiedliwienie nazistów w obozach koncentracyjnych. W końcu prawie każdy pod wpływem autorytetu może dopuścić się okrucieństwa. Jako kontrę przywołano fakt, że uczniowie byli zawczasu informowani, że szoki elektryczne będą dla ucznia bolesne, ale nie powodują żadnych poważnych obrażeń. Zadawany ból nie był kierowany ze względu na rasę i przynależność etniczną. Ponadto eksperyment trwał stosunkowo krótko, taż że nauczyciele nie mieli czasu na refleksję.